ذغال اخته (Cornus mas L.) از خانواده Cornaceae بوده و به عنوان یکی از محصولات باغی از نظر ارزش غذایی، دارویی و سودآوری و حتی صادرات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر، با هدف دستیابی به ژنوتیپ های برتر، تعداد 122 ژنوتیپ ذغال اخته با استفاده از 38 صفت مورفولوژیکی و 7 صفت بیوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفتند. در بین صفات مورفولوژیکی، صفات دوقلوزایی میوه، طعم میوه و چسبندگی گوشت به دم میوه و در بین صفات بیوشیمیایی، مقدار فلاونوئید و آنتوسیانین بیشترین ضریب تغییرات را نشان دادند. تجزیه رگرسیونی گام به گام نشان داد که درصد گوشت میوه با وزن میوه رابطه مثبت دارد، اما با وزن هسته میوه رابطه منفی دارد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد مطالعه بر اساس صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی به دو گروه اصلی با چهار زیرگروه تقسیم بندی شدند. بر اساس نتایج تجزیه به عامل ها، در صفات مورفولوژیکی، سه عامل اول 10/27 درصد و در صفات بیوشیمیایی سه عامل اول 15/67 درصد از واریانس کل را به خود اختصاص دادند. مطابق با نتایج حاصل از تجزیه دی پلات، ژنوتیپ های ذغال اخته از نظر صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی در چهار طرف پلات قرار گرفتند، به طوری که اکثر ژنوتیپ ها در مرکز پلات تجمع داشتند. در مطالعه حاضر، از بین 122 ژنوتیپ ذغال اخته مورد مطالعه، 21 ژنوتیپ از لحاظ کیفیت میوه برتر بودند که می توان از آن ها به عنوان مجموعه ای از خزانه ژنی ارزشمند برای برنامه های اصلاحی استفاده نمود.
