علی خدیوی

این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی 15 جمعیت بنه (Pistaciaatlantica) شامل 181 ژنوتیپ در جنگل های زاگرس با استفاده از 15، 12 و 13 آغازگر به ترتیب از نشانگرهای مولکولی توالی های تکراری ساده میانی (ISSR)، چندشکلی تکثیرشده بین رتروترانسپوزون ها (IRAP) و چندشکلی نواحی هدف کدون شروع (SCoT) انجام شد. در نشانگر ISSR، در مجموع 186 نوار تکثیر شد که از این تعداد 162 نوار (87 درصد) چندشکل بودند. این برآوردها در نشانگرهای IRAP و SCoT به ترتیب 143 و 130 (9/90 درصد) و 136 و 120 (88 درصد) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، هر سه نشانگر تنوع ژنتیکی بالایی را در سطح جمعیت نشان دادند (ISSR: 22/0 =h ، درصد لوکوس های چندشکل= 92/61 درصد؛ IRAP: 25/0 =h ، درصد لوکوس های چندشکل= 19/74 درصد؛ SCoT: 20/0 =h، درصد لوکوس های چندشکل= 09/64 درصد). مقدار عددی ضریب تمایز ژنتیکی بین جمعیتی (ΦSt) از نشانگرهای مورد استفاده یعنی ISSR، IRAP و SCoT به‎ترتیب برابر با 28/0، 23/0 و 22/0 محاسبه شد که نمایانگر بیشتر بودن سهم تنوع ژنتیکی درون جمعیت ها از تنوع ژنتیکی بین جمعیت هاست؛ و تجزیه واریانس مولکولی نیز آن را تأیید کرد. ضعیف بودن تمایز ژنتیکی بین جمعیت ها در مقابل پایه های داخل جمعیت ها می تواند ناشی از جریان ژنی گسترده مبتنی بر گرده افشانی به‎کمک باد بین ژنوتیپ های بنه در گستره جغرافیایی این مطالعه باشد. تجزیه خوشه ای UPGMA مبتنی بر سه نشانگر مولکولی مورد استفاده، 15 جمعیت P. atlanticaانتخاب شده برای این مطالعه را در خوشه های مجزا تفکیک کرد. آزمون مانتل همبستگی بین فاصله ژنتیکی جمعیت ها و فاصله جغرافیایی آنها را معنی دار نشان نداد.