علی خدیوی

میوه تمشک سیاه یک محصول با ارزش بوده که در بسیاری از نقاط جهان کشت می شود و میوه آن به طور مستقیم در کشاورزی و به طور غیرمستقیم در صنایع غذایی و قنادی استفاده می شود. در مطالعه حاضر، تنوع مورفولوژیکی و بیوشیمیایی تمشک سیاه در شهرستان بابل با هدف معرفی ژنوتیپ های برتر مورد بررسی قرار گرفت. در اکثر صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها مشاهده شد. تاریخ گل دهی از هشت اردیبهشت تا 19 خرداد متفاوت بود و زمان رسیدن میوه از پنج خرداد تا 14 مرداد بود. بالاترین وزن میوه 67/5 گرم (مربوط به ژنوتیپ مرزون آباد-4) و کمترین وزن میوه 43/0 گرم (مربوط به ژنوتیپ اوشیب-2) بود که نشان دهنده تنوع زیادی برای این صفت بود (%94/92CV= ). مواد جامد محلول کل (TSS) از چهار تا 28 درصد متغیر بود، در حالی که میزان آنتوسیانین کل از 62/79 تا 40/898 میلی گرم در 100 گرم وزن تر میوه تازه، متغیر بود. وزن میوه همبستگی مثبت و معنی داری با طول میوه (93/0 r =)، عرض میوه (86/0 r =)، استحکام میوه (42/0 r =) و شکل میوه (39/0 r =) نشان داد. میزان TSS همبستگی مثبت و معنی داری با زمان رسیدن میوه (34/0 r =) و محتوای آنتوسیانین (32/0 r =) داشت و این موضوع را تأیید می کند که قند عامل اصلی سنتز آنتوسیانین است. تجزیه به عامل ها (PCA) نشان داد که 10 مولفه 12/80 درصد از واریانس کل را به خود اختصاص دادند. در حالی که اکثر ژنوتیپ ها دارای صفات بارزی بودند، تعداد 18 ژنوتیپ از لحاظ کیفیت میوه برتر بودند و می توانند برای کشت مورد توجه قرار گیرند و یا به عنوان یک مجموعه ای از خزانه ژنی ارزشمند برای برنامه های اصلاحی در نظر گرفته شوند.