علی خدیوی

روش گیاه پالایی با ایجاد حداقل تخریب خاک، تکنیکی مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست در پاک سازی خاک های آلوده به فلزات سنگین و آلاینده های زیستی می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مقاومت و پالایندگی کالوس های درختچه زینتی گز تحت تاثیر القای جهش با استفاده از EMS در محیط کشت درون شیشه ای انجام شده است. در مرحله شروع این تحقیق بهینه کردن شرایط گندزدایی ریزنمونه های ساقه فصل جاری و یک ساله در حضور گندزداهای اتانول، هیپوکلریت سدیم و ترکیب عصاره ائوجینول در زمان های مختلف در قالب چهار آزمایش اجرا گردید. نتایج حاصل نشان داد که محلول پاشی پایه مادری با استفاده از قارچ کش و سپس استفاده از هیپوکلریت سدیم به مدت 10 دقیقه و اتانول 60 ثانیه در ریزنمونه های فصل جاری همراه با ترکیب عصاره ائوجینول 01/0 درصد در محیط کشت بیشترین کنترل آلودگی، ترشح فنل و زنده مانی ریزنمونه ها را نشان داد. در آزمایش دوم القای کالوس در محیط کشت دارای دو ترکیب اکسینی 2,4-D و NAA بررسی شد و سپس اثر غلظت های مختلف 2,4-D بر ریزنمونه ها ارزیابی گردید. غلظت یک میلی گرم در لیتر 2,4-D بیشترین میزان زنده مانی و القای کالوس را در کمترین زمان ایجاد نمود. آزمایش سوم شامل بهینه کردن محیط القای جهش درون شیشه ای در ریزنمونه های فصل جاری بود. افزایش غلظت EMS و زمان قرارگیری ریزنمونه ها در معرض این ماده جهش زا کاهش شدید زنده مانی ریزنمونه ها را به دنبال داشت. اعمال EMS با غلظت 2/0 درصد و زمان 30 دقیقه بیشترین میزان زنده مانی و کمترین میزان سیاه شدن ریزنمونه ها را ایجاد کرد. آزمایش چهارم شامل ارزیابی میزان مقاومت و پالایش کالوس نسبت به کادمیوم در غلظت های صفر تا 40 میلی گرم در لیتر کادمیوم در دو نوع ریزنمونه تیمار شده و نشده با EMS بود. در این بررسی افزایش غلظت کادمیوم تا سطح 20 میلی گرم در لیتر در صفات رشدی کالوس کاهش معنی دار نسبت به شاهد ایجاد نکرد ولی بیش از این غلظت، کاهش زیاد این صفات را موجب گردید. غلظت 10 میلی گرم در لیتر کادمیوم اثر تحریکی در صفات رشدی کالوس را نشان داد. بیشترین میزان تجمع در بافت کالوس به میزان 56/1053 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم ماده خشک کالوس در تیمار 40 میلی گرم در لیتر کادمیوم به دست آمد. فاکتور تجمع زیستی در ریزنمونههای تیمار شده با EMS در غلظت 10 و 40 و در ریزنمونه های تیمار نشده با EMS