ارتباط بین سطوح تستوسترون و کورتیزول بزاقی با موفقیت ورزشی شطرنج بازان مقدمه : چالشهای اجتماعی در بسیاری از گونه های جانوری و از جمله انسان موجب پاسخهای هورمونی متعدد می گردد. رقابتهای ورزشی نیز به عنوان شکل خاصی از اینگونه چالشها و منازعات این پاسخهای هورمونی را فعال می نماید. در مطالعه حاضر به بررسی ارتباط موفقیت ورزشی شطرنج بازان با سطوح هورمونهای تستوسترون و کورتیزول بزاقی پرداختیم . روش تحقیق: در این تحقیق از 19 مرد شطرنجباز حاضر در مسابقات نهایی قهرمانی شطرنج کشور ، 10 دقیقه قبل و 10 دقیقه بعد از انجام مسابقه در سه دور متوالی نمونه گیری به عمل آمد . نمونه ها پس از جمع آوری و منجمد کردن در دمای منهای 20 درجه سانتیگراد ، سانتریفیوژ شده و سپس بصورت یکجا با استفاده از کیتهای تستوسترون و کورتیزول بزاقی و دستگاه الایزا مورد آزمایش قرار گرفت. یافته ها : نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در گروه برنده ها و مساوی کنندگان اختلاف معنی داری بین تغییرات تستوسترون و کورتیزول قبل و بعد از مسابقه وجود دارد . ولی در گروه بازنده ها چنین تغییرات معنی داری وجود ندارد. بین مدت زمان انجام هر مسابقه با تغییرات تستوسترون و تغییرات کورتیزول همبستگی معنی داری وجود دارد. در مورد تغییرات ریتینگ بین المللی فقط با تغییرات کورتیزول همبستگی معنی دار وجود دارد ولی با تغییرات تستوسترون همبستگی معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری : به نظر می رسد که اگرچه در شطرنج همانند سایر رشته های ورزشی تلاش جسمانی وجود ندارد. اما از بعد رقابت پذیری ، شطرنج نیز مانند سایر رشته های ورزشی باعث تغییرات هورمونی مهمی در بازیکنان می شود که نشانگر رقابت شدید آنها برای کسب نتیجه بهتر و بدست آوردن جایگاه بالاتر در جدول مسابقات می باشد. کلمات کلیدی : موفقیت ورزشی، شطرنج ، تستوسترون ، کورتیزول
