عبدالرضا مقدسی

در فرایند خالص سازی 1و3-بوتادین تشکیل پلیمر ناخواسته به نام پاپ کورن شبیه گل کلم منجر به مختل شدن فرآیند می گردد که کهرشد آن در سیستم موجب گرفتگی تیوبهای کندانسور برج خالص سازی در واحد صنعتی شده و کارآیی آن کاهش می یابد و در شرایط حاد و بحرانی می تواند به مبدل مربوطه آسیب وارد کند و باعث از سرویس خارج شدن برج و نهایتاً توقف فرایند تولید گردد. بنابراین استفاده از بازدارنده مؤثر جهت جلوگیری از تشکیل پاپ کورن ضروری و مهم به نظر می رسد. در کار پژوهشی حاضر که به نوعی نوآوری در تحقیقات مربوط به صنایع پتروشیمی کشور ایران است ابتدا پاپ کورن در مقیاس آزمایشگاهی با روشهای مختلف از قبیل دمای بالا، استفاده از تسریع کننده ها یا آغازگرها و با تغییر شرایط عملیاتی نظیر زمان واکنش در یک راکتور ناپیوسته تولید شد. دو آزمایشی که بهترین نتیجه را در تشکیل پاپ کورن داشتند به عنوان آزمایش های مرجع برای حالتهای با تسریع کننده (دو روز) و بدون آن (چهار روز) انتخاب شدند. در ادامه این کار تحقیقاتی در شرایط آزمایش های مرجع، اثرات چندین بازدارنده در نسبت وزنی ppm700نسبت به وزن 1و3-بوتادین شارژ شده در یک راکتور ناپیوسته که از طریق حمام روغن سیلیکون تحت حرارت قرار می گرفت، بررسی شدند و با ترشیو بوتیل کتکول (TBC)به عنوان یک بازدارنده صنعتیمقایسه شدند. در نتیجه بازدارنده های:مورفولین دی سولفید (MDS) در آزمایش با تسریع کننده 27% و در آزمایش بدون تسریع کننده 24% ، تریس (نونیل فنیل) فسفیت (TNPP)که در آزمایش با تسریع کننده 5% و در آزمایش بدون تسریع کننده 13% ،مخلوط مساوی از بازدارنده های TBC و TNPP که در آزمایش با تسریع کننده 20% و در آزمایش بدون تسریع کننده 10% به طور موثرتری بهتر از TBC عمل کردند. همچنین پنج بازدارنده 2و4-دی نیتروفنیل هیدرازین (2,4-DNPH) ، مخلوط مساوی از بازدارنده های TBC و TEMPO (2و2و6و6-تترا متیل پای پیریدین اکسی)، 2-ترشیو بوتیل 4-متوکسی فنول (BHA) ،2و6-دی ترشیو بوتیل 4-متیل فنول(BHT) و مخلوط مساوی از بازدارنده های TBC و BHA در جلوگیری از تشکیل هسته های اولیه پاپ کورن بسیار بهتر از TBC عمل نمودند.