عبداله ایمان مهر

در این تحقیق، پارامترهای مؤثر بر خواص فیزیکی و مکانیکی دانه گلرنگ که می تواند نقش مهمی در تولید دانه های روغنی گلرنگ داشته باشد، بررسی شد. مطالعه خواص فیزیکی و آیرودینامیکی 4 رقم دانه گلرنگ که بطور نمونه در ایران کشت می شود (گلدشت، پدیده، پی اس و اصفهان 28) و در 5 سطح رطوبتی (5/0، 5/5، 9، 12 و 15 درصد بر پایه تر) نشان داد که اثر رقم بر کلیه خواص و اثر رطوبت بر کلیه خواص فیزیکی بجز طول دانه در سطح 1% معنی دار است. رقم گلدشت دارای بیشترین و دو رقم اصفهان 28 و پی اس دارای کمترین ابعاد دانه می باشند. از لحاظ تجربی رقم گلدشت بیشترین حجم ( 49/44) و رقم پی اس کمترین حجم ( 67/35) را دارد. رقم گلدشت و پی اس بیشترین و رقم اصفهان 28 کمترین درصد کرویت و شاخص حالت را در تمام سطوح رطوبتی داراست. با افزایش درصد رطوبت (بخصوص بیش از 10 درصد بر پایه تر) بغیر از طول دانه سایر خواص فیزیکی افزایش می یابد. در سطح رطوبت 5/5 درصد (بر پایه تر) رقم گلدشت دارای بیشترین چگالی واقعی ( 7/997) و درصد تخلخل (2/42%) و رقم اصفهان 28 دارای کمترین چگالی واقعی ( 911) و درصد تخلخل (38%) است. چگالی حجمی دانه ها در حدود 577-561 می باشد. زاویه استقرار تخلیه، پر کردن و ضخامت پوسته دانه ها بترتیب در محدوده 26-2/23 درجه، 2/35-8/30 درجه و 46/0-4/0 قرار دارد. بین واریته ها بیشترین مقدار وزن هزار دانه به رقم گلدشت ( 39/44) تعلق دارد. اندازه گیری ضریب اصطکاک استاتیکی دانه گلرنگ بر روی 5 سطح (شیشه ای، استیل، چوبی، سرامیکی و MDF) بیانگر معنی دار بودن اثر رقم، نوع سطح و اثر متقابل آنها بر ضریب اصطکاک دانه ها در سطح 1% است. در تمام سطوح اصطکاکی، ضریب اصطکاک ارقام گلدشت (253/0) و پدیده (255/0) بیشترین و رقم پی اس (244/0) کمترین مقدار و در تمام ارقام دانه، ضریب اصطکاک سطح چوبی (31/0) بیشترین و سطح سرامیکی (21/0) کمترین مقدار است. نتایج مقایسه میزان آسیب وارده به دانه ها در وضعیت قرارگیری افقی در آزمون ضربه (1) از این قرار است که، رقم گلدشت و پس از آن رقم پدیده بیشترین مقاومت و رقم اصفهان 28 و پس از آن رقم پی اس کمترین مقاومت را نسبت به نیروی ضربه دارد. با افزایش ارتفاع ضربه، درصد دانه های شکسته افزایش و درصد دانه های سالم و همچنین درصد جوانه زنی دانه ها کاهش می یابد. در آزمون ضربه (2) رقم گلدشت و پی اس بترتیب بیشترین و