سیداسداله محسنی موحد (بازنشسته)

مقدمه: اگرچه روش های زیادی برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع توسط محققین در سراسر دنیا معرفی شده است و از بین آنها روش پنمن مانتیث فائو در نواحی مختلف مورد تایید می باشد، ولی نیاز آن به پارامترهای ورودی متنوع، که دسترسی به آن ها در بسیار مواقع دشوار است، استفاده از آن را محدود کرده است. مواد و روش ها: بنابراین در این تحقیق سعی شده است تا از تعداد پارامترهای کمتری (متوسط رطوبت نسبی، سرعت باد در ارتفاع دو متری، تابش خالص خورشیدی، متوسط دما) که در عین حال از مهم ترین پارامترهای هواشناسی مورد نیاز در برآورد تبخیر و تعرق مرجع چمن می باشند، استفاده شود. لذا از پارامترهای هواشناسی سازمان هواشناسی و داده های اندازه گیری شده لایسیمتری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان (ایستگاه کبوترآباد) در طول دو سال متوالی از تیر تا آذرماه سال1372 و از اردیبهشت ماه تا آذر سال 1373 در سه مرحله واسنجی، صحت سنجی و مقایسه و ارزیابی استفاده شده است. در مرحله واسنجی، ضریب بی بعدC به عنوان ضریب ثابت ارائه شده در معادله حاصله از آنالیز ابعادی با استفاده از نسخه دو بعدی نرم افزار TABLE CURVE به صورت تابعی از رطوبت نسبی می باشد. همچنین روشهای پنمن مانتیث فائو56، هارگریوز سامانی، هارگریوز سامانی اصلاح شده، پریستلی – تیلور، جنسن – هیز استفاده شده است تا با مقایسه آن ها با مدل پیشنهادی و نتایج لایسیمتری، بهترین روش برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع معرفی گردد. نتایج: در مرحله واسنجی و صحت سنجی در هر دو دوره زمانی 10روزه و ماهانه ثابت شد که ضریب همبستگی مدل -پیشنهادی بالا و خطای استاندارد آن پایین است که به ترتیب برای دوره زمانی 10 روزه و ماهانه (82/0) و (28/1) – (92/0) و (98/0) می باشد که صحت و اعتبار مدل را در برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع می رساند. همچنین پس از مقایسه با دیگر روش-های برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع این نتیجه حاصل شد که در اقلیم گرم نیمه خشک اصفهان (ایستگاه کبوترآباد) روش های پنمن مانتیث فائو، جنسن – هیز، پریستلی – تیلور، هارگریوز سامانی و مدل پیشنهادی هارگریوز سامانی اصلاح شده برای دوره 10روزه براساس شاخص های آماری R2و خطای استاندارد به ترتیب در اولویت برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع قرار دارند و برای دوره ماهانه نیز روش پنمن مانتیث فائو، پریستلی - تیلور، هارگریوز سامانی، مدل پیشنه