رضا پورایمانی

کی از مهم‌ترین اهداف سیستم سلامت و بهداشتی هرکشوری، ارتقا سطح سلامت افراد جامعه می‌باشد و یکی از مهمترین عوامل اثرگذار برای تامین سلامت افراد جامعه ، تغذیه‌ی سالم و مغذی می‌باشد. تغذیه‌ی سالم و مغذی، عاری از مواد مضر بوده و متشکل از اجزای بسیار مفید برای سلامت مصرف‌کنندگان است. کمبود مواد مغذی و هم‌چنین استفاده از تغذیه ناسالم می‌تواند باعث دچار شدن افراد جامعه به بیماری‌های مزمن غیرواگیر مانند بیماری قلبی، دیابت و سرطان و در نتیجه از کار افتادن بخشی از نیروی جامعه شود و هم‌چنین خسارات و هزینه‌های را برای جامعه به وجود آورد. به دلیل اینکه کمبود عناصرکم‌مقدار و یا مصرف بیش‌از حد آن در بدن انسان باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌گردد، از این رو آگاهی داشتن از عناصر موجود در یک ماده غذایی اهمیت بسیار فراوانی دارد که تعیین می‌کند چه مقدار از آن عناصر می‌تواند در رژیم غذایی انسان وجود داشته باشد. از میان انبوهی از مواد غذایی و خوراکی‌ها، برنج منبع مهمی از ریزمغذی‌ها است . برنج بعد از گندم، مهم‌ترین غله مصرفی و غذای عمده بیش از نیمی از مردم کره زمین است که با توجه به کشت برنج در مناطق مختلف جهان و متفاوت بودن خاک زارعتی آن مناطق ، این محصول کشاورزی مهم می‌تواند دارای مقادیر متفاوتی از عناصر کم‌مقدار باشد و آگاهی داشتن از مقادیر این عناصر اهمیت فراوانی برای سلامت افراد جامعه دارد. در این تحقیق با استفاده از آنالیز به روش فعال‌سازی نوترونی، غلظت 11عنصر شامل منیزیم(Mg) ،منگنز(Mn)، سدیم(Na)، آلومینیوم(Al)، کلر((Cl، کلسیم(Ca)،کروم((Cr، آرسنیک(As)، برم(Br)، روی(Zn) و اسکاندیم (Sc) و همچنین با استفاده از آنالیز به روش پلاسما جفت‌شده القایی غلظت 3 عنصر سرب (Pb)، کادمیوم(Cd) و جیوه(Hg) در ارقام مختلف برنج تعیین گردیده‌است.. غلظت این عناصر در برنج از جمله آلومینیوم از 92/2 تا 16/9، آرسنیک از 064/0 تا 156/0، برم از 242/0 تا 2/5، کلسیم از 102 تا 981، کلر از 132 تا 323، کروم از 0 تا 4/20، سرب از 81/19 تا 33/118، کادمیوم از 73/0 تا 52/6، اسکاندیم از 00104/0 تا 00743/0، منیزیم از 262 تا 519، منگنز از 97/2 تا 5/18، سدیم از 99/3 تا 3/14، جیوه از 0 تا 243/0 و روی از 62/2 تا 6/23 برحسب ppm یا (mg/kg) به دست آمده است. ما در این تحقیق 3 نمونه برنج وارداتی ازجمله تایلندی، هندی و پاکستانی و 4 نمونه برنج ایرانی از جمله صدری، شیرودی، طارم هاشمی و رمضانی از بازار شهر اراک جمع‌آوری کردیم . نمونه‌های برنج‌ را در ظروف مخصوص ریخته و برای آنالیز به راکتور مینیاتوری اصفهان(MNSR) و دستگاه اسپکتروفوتومتر پلاسمای جفت‌شده القایی AES-ICPدانشگاه اراک ارسال کردیم. پس از بررسی نتایج به دست آمده و آنالیز آن، نشان می‌دهدکه بیشترین غلظت عناصری نظیر برم، کلسیم، سدیم مربوط به برنج هندی، آلومینیوم، کلر، سرب و جیوه مربوط به برنج پاکستانی و آرسنیک، منیزیم مربوط برنج شیرودی، کروم، منگنز، روی مربوط به برنج طارم هاشمی وکادمیوم مربوط به برنج‌ رمضانی می‌باشد. در نتیجه مقدار عناصرکم‌مقدار از نوع ‌عناصر سمی به مقدار کمی در نمونه‌های برنج وجود دارد و خطری برای سلامت مردم ندارد.