منیره محمودی

زمینه: تاکسول (Taxol)، نام تجاری پاکلی‎ تاکسل است که در کنترل و درمان طیف وسیعی از انواع سرطان‎ها استفاده می‎شود. درمان با داروی تاکسول، علاوه بر افزایش قابل‎توجهی در طول عمر بیماران سرطانی، می‎تواند باعث ایجاد اختلال در اسپرماتوژنز، تحرک و تعداد اسپرماتوزوا و افزایش اسپرم‎های غیرطبیعی‎ گردد و بدین ترتیب پتانسیل باروری را تحت تاثیر قرار می‎دهد. روی یک عنصر ضروری کاتالیتیک، ساختاری و تنظیمی است. وجود عنصر روی در سیستم تولید‎مثلی نر، برای عملکرد و بازده بهینه آن ضروری است، به‎ طوری که در مایع منی به تثبیت غشای سلولی و کروماتین هسته اسپرم کمک کرده و از بیضه در برابر تغییرات دژنراتیو محافظت می‎کند. هدف از این مطالعه بررسی اثر آنتی‌اکسیدانتی نانوذرات‎اکسیدروی در کاهش اثرات نامطلوب تاکسول بر بافت بیضه، فرایند اسپرماتوژنز و پارامتر‌های اسپرمی موش‌های نر بالغ نژاد NMRI بود. مواد و روش‌ها: 24 سر موش نر بالغ نژاد NMRI با میانگین وزنی 2±35 گرم (n=6) به‌طور تصادفی به چهار گروه کنترل، تاکسول (mg/kg5 به‌صورت تزریق داخل صفاقی)، نانوذرات اکسیدروی (mg/kg5 به‌صورت تزریق داخل صفاقی) و تاکسول + نانوذرات روی، تقسیم‌بندی و به مدت 35 روز تیمار شدند. وزن موش‌ها قبل و بعد از تیمار اندازه‌گیری شد. بعد از اتمام دوره تیمار موش‌ها با محلول ترکیبی کتامین زایلازین، بی‌هوش و پس از کالبدگشایی ناحیه دمی اپی‌دیدیم چپ جدا و بلافاصله به پلیت 3 سانتی‌متری حاوی محیط کشت (HamsF10) منتقل گردید تا جهت بررسی پارامترهای اسپرم مورداستفاده قرار‎ گیرد. بیضه چپ خارج و بعد از فیکس در محلول MDF، مراحل پاساژ بافتی، برش‌گیری و رنگ‌آمیزی (به روش (H&E انجام شد و پارامترهای بافتی با تکنیک استریولوژی مورد ارزیابی قرار گرفت. بیضه راست نیز جهت محاسبه تولید روزانه اسپرم (DSP) استفاده شد. همچنین تست‌های بیوشیمیایی نظیر میزان ظرفیت آنتی‌اکسیدانتی تام (FRAP) مالون‌دی‌آلدئید (MDA) و میزان سطح تستوسترون سرم خون نیز سنجیده شد. داده‌ها با روش آنالیز واریانس یک‌طرفه (One-Way ANOVA) و تست Tukey مورد تجزیه‌ وتحلیل آماری قرار گرفت و تفاوت میانگین‌ها در سطح p<0.05 معنی‌دار در نظر گرفته شد. نتایج: کاهش معنی‌داری در میانگین وزن بیضه، تعداد، تحرک، حیات و تولید روزانه اسپرم در گروه تاکسول نسبت به گروه کنترل مشاهده شد )001/0>p) و همچنین مقایسه میانگین حجم بافت بیضه و لوله‌های منی‌ساز، ارتفاع، قطر، شاخص‌های اسپرماتوژنز و تعداد سلول‌های جنسی در گروه تاکسول نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌داری نشان داد (001/0>p). میانگین سطح سرمی تستوسترون و ظرفیت آنتی‎اکسیدانتی کل نیز در گروه تاکسول در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی‌داری یافت) 001/0>(p درحالی‌که میانگین حجم بافت بینابینی و میزان مالون‌دی‌آلدئید سرم در گروه تاکسول در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی-داری نشان‎ داد (05/0p<). تیمار هم‌زمان نانوذرات‎اکسیدروی+ تاکسول، پارامترهای فوق‌الذکر را در مقایسه با گروه تاکسول به‌طور معنی‌داری بهبود بخشید و به سطح گروه کنترل رساند. نتیجه‎ گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که نانوذرات‎اکسیدروی با ویژگی آنتی‌اکسیدانتی خود توانست با کاهش استرس‌اکسیداتیو، افزایش سطح ظرفیت آنتی‌اکسیدنی‌تام و افزایش میزان تستوسترون سرم از اثرات مخرب تاکسول بر بافت بیضه، شاخص‌های اسپرماتوژنز و پارامترهای اسپرم ممانعت کند.