محمد یحیائی

اهمیت هورمون های تیروئیدی در هموستاز انرژی و تنظیم فعالیت چرخه تخمدانی از دیرباز مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، پایش غلظت هورمون های تیروئیدی در دوران پس از زایش در گاوشیری و ارتباط آن با از سرگیری چرخه تخمدانی بود. برای انجام پژوهش از 40 رأس گاو هلشتاین با میانگین تولید شیر بیشتر از 33 کیلوگرم در روز دارای شرایط مناسب پژوهش، استفاده شد. بر مبنای نتایج سونوگرافی، غلظت استرادیول و پروژسترون گاوها در دو گروه قرار گرفتند: گروه اول، گاوهایی با گامه جسم زرد طبیعی که تخمک ریزی را تا روز 40 شیردهی انجام دادند (Normal). گروه دوم، گاوهایی که تخمک ریزی نداشتند یا تخمک ریزی بعد از روز 120 شیردهی اتفاق افتاد (AO). از روز 14 پس از زایش تا روز 40 پس از زایش به صورت هفتگی از سیاهرگ دمی همه گاوها خونگیری جهت سنجش سطح هورمون های تیروئیدی و فراسنجه های خونی صورت گرفت. نتایج نشان داد غلظت پلاسمایی تیروکسین (T4) در گاوهای AO به طور معنی داری بیشتر از گاوهای گروه کنترل بود (P=0.006). همچنین نسبت T4:T3 در گاوهای AO اختلاف معنی دار با گاوهای Normal داشت (P=0.001). برخلاف T4، غلظت پلاسمایی تری یدوتایرونین (T3) تفاوتی بین دو گروه کنترل و غیرتخمک ریز نشان نداد (61/0=P). همچنین غلظت پلاسمایی T3 تحت تاثیر زمان (17/0=P) و اثرات متقابل تیمار در زمان قرار نگرفت (25/0=P). نتایج ارزیابی فراسنجه های خونی نشان داد غلطت اسیدهای چرب غیراستریفه (NEFA) تفاوتی بین دو گروه AO و Normal نداشت (68/0=P) ولی غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات (BHBA) در گاوهای AO به طور معنی داری بیشتر از گروه Normal بود (20/0±34/9 در مقابل 31/0±5/7 ، 01/0=P). به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد پایش سطوح T4 و نسبت T4:T3 در کنار دیگر فراسنجه های خونی می تواند یک شاخص مناسب جهت ارزیابی وضعیت تخمدان در دوره پس از زایش در گاوشیری باشد.