چکیده اغلب سلنیوم موجب ساخت سلنوپروتئین هایی می شود که در ساختمان آنزیم های آنتی کسیدانی به کار می رود و آنتی اکسیدان ها نیز جهت حفظ سلامتی سلول های در معرض آسیب های ناشی از تنش اکسیداتیو ضروری هستند. وجود سلنیوم برای عملکرد طبیعی و انجام فرایند اسپرماتوژنز ضروری است این ماده به عنوان عامل کمک کننده آنتی اکسیدانی به کاهش رادیکال های آزاد اکسیژن منجر می شود و انتظار می رود در افزایش باروری مؤثر باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثر سطوح مختلف نانوذرات سلنیوم در محیط رقیق کننده بر برخی از صفات کیفی اسپرم قوچ نژاد فراهانی در طی فرایند انجماد- یخ گشایی بود. نمونه های انزالی با استفاده از واژن مصنوعی از چهار رأس قوچ بالغ فراهانی با میانگین وزن 5±55 کیلوگرم جمع آوری و پس از ارزیابی اولیه نمونه ها با هم مخلوط شدند. پس از مخلوط کردن نمونه با رقیق کننده به پنچ گروه حاوی0% 1%، 2%، 4%، 8% نانوذرات سلنیوم تقسیم شدند. هر پنج گروه به مدت پنچ روز منجمد شدند. پس از یخ گشایی، فراسنجه های؛ تحرک کل، تحرک پیش رونده، زنده مانی، سلامت غشاء پلاسمایی و ناهنجاری های موفولوژیکی اسپرم با استفاده از نرم افزار کاسا (CASA) ارزیابی شد و داده ها به وسیله ANOVA مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد اثر نانوذرات سلنیوم بر تحرک اسپرم معنی دار بود (01/0 (p˂. اثر نانوذرات سلنیوم بر سلامتی غشاء پلاسمایی اسپرم و ناهنجاری های مورفولوژیکی اسپرم معنی دار بود (05/0 p˂)، اما بر زنده مانی اثر معنی داری نداشت. نتیجه تحقیق حاضر نشان داد که افزودن نانوذرات سلنیوم به محیط رقیق کننده، سبب بهبود فراسنجه های اسپرم طی شرایط انجماد- یخ گشایی شد.
