هدف: دی-2-اتیل هگزیل فتالات(DEHP) بهعنوان نرم کننده پلاستیک در صنایع غذایی و پزشکی استفاده شده و انسانها با روشهای متفاوت مانند تزریقات پزشکی در معرض این آلاینده قرار می‌گیرند. قبلا اثر غلظتهای مختلف این آلاینده بر توانایی حیات، تکثیر و تمایز سلولهای بنیادی مزانشیم مغزاستخوان رت ویستار (BMSCs) بررسی شده است. در این پژوهش مکانیسم اثر DEHP بر ژنهای دخیل در تمایز BMSCs به استئوبلاست بررسی شد. مواد و روش ها: در این مطالعه‌ی تجربی BMSCs در محیط استئوژنیک با غلظتهای 0 و100 میکرومولار از DEHP برای مدت 21 روز تیمار و از آزمون MTT جهت بررسی توانایی حیات و از آزمون آلیزارین رد، اندازه گیری فعالیت آلکالین فسفاتاز و تعیین غلظت کلسیم ماتریکس برای بررسی معدنی شدن استفاده شد. بیان ژنهای دخیل در تمایز با تکنیک RT-PCR ارزیابی شد. نتایج: آنالیز آماری نشان داد که توانایی زیستی نیز با کاهش معنیدار (42 %) مواجه شد. همچنین کاهش تولید ماتریکس بر اساس کاهش میزان آلیزارین رد، غلظت کلسیم و فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز نشان داد که تمایز BMSCs به استئوبلاست در حضور DEHP کاهش معنیدار داشته است. ضمنا کاهش بیان ژنهای ضروری مشاهده شد. نتیجه‌گیری: DEHP در مدت طولانی باعث کاهش معدنی ماتریکس تولید شده توسط سلولها شده است و در نتیجه کاهش تمایز BMSCs به استئوبلاست میشود. از آنجا که DEHP در تهیه وسایل پزشکی و ظروف غذایی استفاده میشود، پیشنهاد میشود در مصرف این ترکیب محدودیت‌های قانونی اعمال شود.
