هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی توان زیستی و همچنین خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی آپوپتوزیس در اسپرم های انسان تیمار شده با سدیم آرسنیت بود. مواد و روش ها: نمونه های اسپرم انسان با غلظت های 0، 1/0، 20 و 100 میکرومولار سدیم آرسنیت برای زمان های 0، 60، 120 و 180 دقیقه تیمار شدند. ارزیابی توان زیستی اسپرم توسط سنجش MTT و تمامیت DNA توسط رنگ آمیزی آکریدین اورنژ صورت گرفت. تغییرات مورفولوژیکی آپوپتوزیس در هسته اسپرم با رنگ آمیزی هوخست و دیف کوئیک و جنبه بیوشیمیایی آپوپتوزیس از طریق روش تانل مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده ها به روش آنالیز واریانس یک طرفه و اندازه گیری تکراری انجام شد. نتایج: سنجش MTT اثر متقابل معنی داری بین غلظت سدیم آرسنیت و زمان بر کاهش درصد توان زیستی اسپرم را نشان داد. علاوه بر آن، پس از گذشت 180 دقیقه توان زیستی اسپرم های تیمار شده با سدیم آرسنیت به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. با این وجود این آلاینده تاثیری بر تمامیت DNA و همچنین جنبه های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی آپوپتوزیس در هسته اسپرم نداشت. نتیجه گیری: سدیم آرسنیت موجب کاهش معنی دار توان زیستی اسپرم انسان می شود و این اثر احتمالا از طریق آسیب به هسته و DNA اسپرم صورت نمی گیرد.
