خانواده Sphecidaeبا نام فارسی زنبور های کمرقیطانی و یا زنبور های حفار متعلق به راسته Hymenoptera مشتمل بر 4 زیر خانواده، 20 جنس و 660 گونه در جهان می باشد (Pulawski, 2011). اعضای این خانواده زنبور هایی با اندازه های متفاوت از 8/1 تا 30 میلی متر، دارای ساقه چه شکمی مشخص، با رنگ های مختلف می باشند. آنها به عنوان گرده افشان، آفات گیاهی، شکارگر و پارازیتوئید نیز نقش بسیار مهمی را در زیستگاه های طبیعی ایفا می کنند. در ایران 67 گونه از این خانواده شناسایی شده است (قاضی سلطانی و ابراهیمی، 1389). این زنبور ها دارای انتشار گسترده ای اغلب در نواحی بیابانی و نیمه بیابانی جهان هستند. آنها در ایران پراکندگی گسترده ای در زیستگاه های مختلف داشته و اغلب در مراتع و نواحی بیابانی زندگی می کنند. با توجه به این که همیشه طبقه بندی و شناسایی جانوران فقط بر مبنای صفات مورفولوژیکی آن ها امکان پذیر نبوده و از دقت کافی برخوردار نیست، لذا استفاده از خصوصیات بیوسیستماتیکی آن ها مانند اکولوژی، مورفو-آناتومی و روابط بیولوژیکی آن ها می تواند به تاکسونومی دقیق تر آن ها کمک کرده و به تهیه فون بیولوژیکی اعضای خانواده مذکور بیانجامد. در این پژوهش 6 گونه از این خانواده شامل (Ammophila heydenii Dahlbom, 1845, Chalybion femoratum Fabricius, 1782, Chalybion flebile Lepeletier de saint-fargeau, 1845, Sceliphron destillatorium Illiger, 1807, Sphex flavipennis Fabricius, 1793, Podalonia tydei Guillou, 1841) برای اولین بار از شهرستان گلپایگان-استان اصفهان گزارش می شوند. 22 جمعیت از 6 گونه خانواده Sphecidae از نقاط مختلف شهرستان گلپایگان جمع آوری و با استفاده از منابع معتبر قابل دسترس شناسایی شدند. تعداد 36 صفت کمی و کیفی با استفاده از ابزار ها و روش های مناسب تعیین و بررسی گردیدند. داده ها پس از کد گذاری به روش PCA و با استفاده از نرم افزار SPSS و همچنین با استفاده از روش های UPGMA و PCO با استفاده از نرم افزار MVSP آنالیز و سپس کلاستر فنوگرام مربوطه رسم گردید. نتایج آنالیز آماری نشان داد که صفات شیار U شکل در سطح پشتی بند اول شکم، رنگ شاخک، طول رگ قاعده ای دومین سلول زیر حاشیه ای نسبت به طول رگ جلویی، نحوۀ اتصال رگ های برگشتی به سلول های زیر حاشیه ای بال جلویی، تعداد دندانه ها در ناخن های پای جلویی و میانی،
