میترا نوری

خانواده ی شب بو دارای 321 جنس و تقریباً 3660 گونه در جهان است که 120 جنس و حدود 358 گونه برای ایران گزارش شده است. چون همیشه دسته بندی گیاهان با استفاده از خصوصیات ریخت شناسی امکان پذیر نیست بنابراین در این پژوهش از روش های سیستماتیک جدید مانند مطالعات مورفو-آناتومی، گرده شناسی و فیتوشیمی برای شناسایی و تشخیص تاکسون های خانواده ی شب بو در استان مرکزی استفاده شد. پنجاه گونه متعلق به 30جنس از این خانواده از نقاط مختلف استان جمع آوری و با استفاده از منابع قابل دسترس شناسایی شدند. سی و یک صفت کمی و کیفی مورفو-آناتومی، 12 صفت گرده شناسی و 19 صفت فیتوشیمیایی تعیین و با استفاده از ابزارها و روش های مناسب بررسی گردیدند. داده ها پس از کدگذاری به روش PCA با استفاده از نرم افزار SPSS آنالیز و سپس کلاسترهای مربوطه رسم گردید. گونه های Brassica napus, Cardamin hirsute, Cardamine impatience, Choriospora iberica, Cymatocarpus pilosissimus, Draba minima, Diplotaxis harra, Erysimum badghisi, E. crassipes, Sameraria bornmulleriana, Litwinowia tenuissima and Sisymbrium brassiciforme جدید برای استان مرکزی بودند. نتایج آنالیز آماری داده های مورفو-آناتومی نشان داد که صفات بیشترین طول و بیشترین عرض دانه، بیشترین قطر دانه و میوه، وجود کرک در سطح رویی و زیرین برگ، نوع کرک برگ و گیاه، بیشترین طول میوه، نوع روزنه آنیزوسیتیک در سطح رویی و زیرین، آرایش دانه ها، شکل دانه، انشعابات ساقه، اندازه گلبرگ نسبت به کاسبرگ و شکل برگ قاعده ای در مقایسه با سایر صفات در تفکیک گونه ها ارزشمند هستند. داده های گرده شناسی نشان داد صفات P،E،P/E، LogP/E وتزئینات اگزین بسیار ارزشمند هستند. مطالعه ی فلاونوئیدهای برگ نشان داد که تعداد فلاونوئیدهای کل، فلاون C- &C-/O گلیکوزیدها و آگلیکون ها، وجود کرایسین، رامنتین، ایزورامنتین، هسپیریدین، ویتکسین، جنیستئین، اورینتین و لوتئولین صفاتی ارزشمند در تشخیص تاکسون ها در مقایسه با سایر صفات بودند. کرک های سطح گیاه، برگ و میوه از انواع ساده، دو یا سه شاخه، غده ای و ستاره ای می باشند. روزنه از تیپ های مختلف آنیزوسیتیک می باشد. نوع گرده سه شیاری یا به ندرت چهار شیاری و گرده به سه شکل Prolate، Prolate-spheroidal و Subprolate با تزئینات اگزین متنوع است. کوچکترین گرده در گونه Crambe