مینا تقی زاده

امروزه خطرات ناشی از تخلیه ی باطله های معدنی و بسیار آلوده به فلزات سنگین در محیط زیست و همچنین نفوذ این آلودگی ها به منابع آب سطحی و یا حتی زیرزمینی و گسترش آن به اراضی مجاور به یک نگرانی تبدیل شده است. یافتن راه حل مناسب جهت رفع این خطرات، پیش از بروز فجایع محیط زیستی ضروری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر ورمی کمپوست و بیوچار بر گیاه پالایی سرب و روی از با طله های معدنی توسط گل همیشه بهار و بارهنگ انجام شد. خاک آلوده مورد استفاده در این تحقیق از باطله های معدن سرب و روی آهنگران ملایر تهیه گردید. اصلاح کننده های آلی بیوچار و ورمی کمپوست در سطوح (0، 10و 20) درصد به باطله های معدنی افزوده شد. کشت دو گونه گیاهی همیشه بهار و بارهنگ در این خاک ها و به صورت کشت گلدانی انجام شد. این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار انجام گردید. پس از دوره کشت دو ماهه برخی ویژگی های خاک )هدایت الکتریکی و pH (، ویژگی های مورفولوژیکی گیاهان و غلظت سرب و روی در خاک و گیاهان اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SAS استفاده شد. مشخص شد که نوع بستر اثر معنی دار روی میزان جذب فلز سنگین سرب در اندام هوایی و ریشه و هم چنین اثر معنی دار روی میزان جذب فلز سنگین روی در اندام هوایی دارد. در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش و با توجه به فاکتور تغلیظ زیستی و فاکتور انتقال و میزان جذب در گونه های دو گیاه دارویی مورد استفاده به نظر می رسد که گونه های گیاهی همیشه بهار و بارهنگ به عنوان پالایشگر فلز سرب و روی می توانند نقش موثری ایفا کنند. روند تغییرات فاکتور انتقال در تمام سطوح نشان می دهد که این فاکتور در تمام سطوح بزرگتر از یک بوده بنابر این برای پالایش سرب و روی به روش برداشت گیاهی مناسب است. همینطور در ادامه مشخص شد که بیشترین مقدار تغلیظ زیستی در گیاه همیشه بهار در سطح تیمار بیوچار 10 و در گیاه بارهنگ در سطح تیمار بیوچار 20 در بالاترین مقدار خود می باشد. در نتیجه دو گونه توانایی زیادی در انتقال و ذخیره سازی فلزات سنگین سرب و روی تحت تاثیر تیمارهای بیوچار و ورمی کمپوست داشتند که نشان می دهد از این دو گونه می توان به عنوان گیاهان انباشتگر سرب و روی در خاک های آلوده به این فلزات استفاده کرد. همچنین به طور کلی می توان بیان نمود که برای بهترین پالایش و گیاه پالایی در گیاه