چکیده تأثیر جایگزینی بخشی از کنجاله سویا با گلوتن ذرت و پودر ماهی بر فراسنجه های رشد گوساله های هلشتاین و سطح گلوکز بررسی گردید. تعداد 44 رأس گوساله ماده هلشتاین با میانگین وزن 42 کیلوگرم و با انحراف استاندارد 81/0 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار (11 دام در هر تیمار) به مدت 11 هفته مورد آزمایش قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) جیره شاهد (کنجاله سویا)؛ 2) جایگزینی 5% از پروتئین جیره با گلوتن ذرت؛ 3) جایگزینی 5% از پروتئین جیره با پودر ماهی و 4) جایگزینی 5% از پروتئین جیره با ترکیب گلوتن ذرت و پودر ماهی. جایگزینی در هر سه تیمار به جای کنجاله سویا بوده است. نتایج نشان داد در بین فراسنجه های رشد، ارتفاع جدوگاه در مرحله میانی ثبت رکورد تحت تأثیر جایگزینی پروتئین قرار گرفت (05/0P<) و در مرحله پایانی ثبت رکورد تمایل به معنی داری برای این صفت مشاهده شد (05/0P=). در دو مرحله میانی(06/0P=) و پایانی(09/0P=) ثبت رکورد برای صفت ارتفاع هیپ تمایل به معنی داری مشاهده شد. گلوکز خون در هیچ یک از سه بازه زمانی تحت تأثیر منابع پروتئین (05/0P>) قرار نگرفت و اثر معنی داری مشاهده نشد. به طور خلاصه نتایج نشان داد که جایگزینی پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه می تواند در نرخ رشد گوساله-های در حال رشد تأثیرگذار باشد.