مقایسه تاثیر فرآوری فیزیکی و شیمیایی بر روند تجزیه پذیری و متابولیسم شکمبه ای در دانه های لگومینه نیاز به مطالعه بیشتر دارد. به همین منظور برای بررسی تاثیر فرآوری فیزیکی و شیمیایی در گاودانه (vicia ervilia) از سه راس گوسفند دارای فیستولای دائم شکمبه ای نژاد فراهانی استفاده شد. آزمایش در سه دوره 21 روزه که شامل 14 روز سازش پذیری و 7 روز نمونه گیری بود انجام گرفت. سه تیمار آزمایشی شامل 1) گاودانه خام؛ 2) گاودانه فرآوری شده به روش شیمیایی و 3) گاودانه فرآوری شده به روش فیزیکی وجود داشت. فرآوری شیمیایی شامل تیمار با اسید استیک 8 درصد و فرآوری فیزیکی شامل انجام اتوکلاو به در دمای 121 درجه سانتیگراد و تحت فشار 117 کیلوپاسکال به مدت 20 دقیقه بود. مقدار مصرف هر کدام تیمارهای آزمایشی برابر 150 گرم در هر کیلوگرم از خوراک دام ها بود. آزمایش های انجام گرفته شامل in situ، خونگیری، آزمایش CNCPS، تعیین قابلیت هضم شکمبه ای به روش تولید گاز، تعیین فعالیت آنزیم های شکمبه ای، تعیین غلظت نیتروژن آمونیاکی به همراه شمارش پروتوزوآ بود. نتایج تجزیه پذیری شکمبه ای مواد مغذی نشان داد که هر دو نوع فرآوری قابلیت تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام در شکمبه را کاهش دادند که در این میان تاثیر اتوکلاو کردن بیشتر بود. بر همین اساس قسمت بندی پروتئین بر اساس سیستم کرنل نیز نشان داد که اتوکلاو سبب کاهش بخش های A وB1 شده و همچنین بخش های کند تجزیه را افزایش داده است. غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه تمایل به معنی داری داشت و تیمار با اسید استیک کمترین میزان غلظت را نشان داد. قابلیت هضم ماده آلی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت و تیمار با اسیداستیک سبب کاهش قابلیت هضم ماده آلی گردید. پروتئین کل بالاترین غلظت را در پلاسمای دام های تغذیه شده با گاودانه خام داشت. تعداد پروتوزوآ در مایع شکمبه دام های مصرف کننده گاودانه اتوکلاو شده بیشترین بودند و از طرف دیگر فعالیت آنزیم کربوکسی متیل سلولاز در شکمبه دام های تغذیه شده با تیمار اتوکلاو کاهش نشان داد. به طور خلاصه نتایج نشان داد که هم فرآوری فیزیکی (اتوکلاو) و هم فرآوری شیمیایی (اسید استیک) سبب کاهش تجزیه پذیری پروتئین شدکه در این میان تاثیر فرآوری فیزیکی بیشتر بوده است.
