مهرداد هادی پور

رودخانه قره چای به عنوان یکی از بزرگترین رودخانه های داخلی کشور به شمار رفته، که نقش مهمی در زندگی مردم استان مرکزی و استان های هم جوار دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، هم اکنون این رودخانه در زمره 61 رودخانه حفاظت شده کشور قرار دارد و همچنین استفاده گسترده از آب رودخانه قره چای در امور مختلف نظیر کشاورزی، شرب و صنعت حساسیت کیفیت آب رودخانه مزبور را می رساند. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه قره چای شهرستان شازند واقع در استان مرکزی در بازه زمانی 20سال (75-95) صورت پذیرفت. از داده های 4 ایستگاه شرکت آب منطقه ای استان مرکزی استفاده گردیده است. متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش،pH ، EC، TDS، SO42-، HCO32-، Cl-، Ca2+، Mg2+، Na+، K+ می باشند. تجزیه و تحلیل آماری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چند متغیره صورت پذیرفت و سپس نقشه های پهنه بندی پارامترهای کیفی آب با استفاده از مدل درون یابی (IDW) تولید شد. همچنین نقشه کاربری اراضی منطقه مطالعاتی برای کاربری اراضی کشاورزی، مرتع، آب، کوهستان و مناطق شهری و صنعتی با استفاده از تصاویر سنجنده های TM و OLI ماهواره لندست 5 و 8 سال های 1996، 2006 و 2016 تهیه گردید. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بیشترین همبستگی میان دو پارامتر EC و TDS می باشد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که TDS بیشترین اثر را بر EC آب داشته است. نتایج ارزیابی صحت طبقه بندی نشان داد که نقشه کاربری اراضی ساخته شده با الگوریتم بیشینه احتمال برای سال های 1996، 2006 و 2016 به ترتیب با ضریب کاپاهای 97/0، 92/0 و 95/0 درصد از صحت مطلوبی برخوردار بود. مساحت اراضی کشاورزی، مناطق شهری و مناطق صنعتی از سال 1996 تا سال 2016 روندی افزایشی داشته است. بنابراین یکی از عوامل افزایش غلظت TDS و EC در این واحد به علت فعالیت های کشاورزی بالا و همچنین افزایش مناطق صنعتی، مناطق شهری وروستایی می باشد.