به منظور بررسی اثرات نسبت های مختلف انرژی به پروتئین و مکمل کولین در جیره بر پایه ذرت-کنجاله سویا بر عملکرد، صفات لاشه، هماتولوژی، فراسنجه های بیوشیمی خون و پاسخ ایمنی جوجه های گوشتی، از تعداد 288 قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه (سویه راس 308) به مدت 6 هفته استفاده شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل 2×3 در 4 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه نسبت انرژی به پروتئین (کم یا توصیه شده، متوسط و زیاد) و 2 سطح مکمل کولین کلراید ( 0 و 1/0 درصد) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از تیمار با نسبت انرژی به پروتئین بالا در مقایسه با تیمارهای با نسبت انرژی به پروتئین کم و متوسط سبب کاهش میانگین وزن روزانه و عیار پادتن علیه بیماری نیوکاسل و برونشیت و افزایش ضریب تبدیل غذایی و غلظت تری گلیسرید سرم گردید (05/0P<). اگرچه اثر مکمل کولین بر عملکرد رشد و صفات لاشه معنی دار نبود، کاهش ذخیره چربی محوطه شکمی و نسبت هتروفیل به لنفوسیت با افزودن مکمل کولین مشاهده شد. همچنین تمایل به افزایش عیار اولیه (065/0P=) و ثانویه (093/0P=) پادتن علیه واکسن نیوکاسل با افزودن مکمل کولین مشاهده شد. اثرات متقابل بین انرژی:پروتئین و کولین روی غلظت کلسترول و لیپوپروتئین با دانسیته بالا مشاهده شد؛ و بیشترین تاثیر مکمل کولین در تیمار حاوی نسبت متوسط انرژی به پروتئین (5/1 واحد CP کمتر) مشاهده شد. با توجه به نتایج این مطالعه، استفاده از سطح بالای مکمل کولین صرفنظر از نسبت انرژی به پروتئین جیره سبب کاهش میزان ذخیره چربی لاشه و کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت گردید.
