حمیدرضا روستا

ویژگی های نور (طیف، شدت و مدت) از مهمترین عوامل موثر بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه می باشد که می تواند رشد و نمو را کنترل و تنظیم کند. از آنجا که رنگیزه کلروفیل در دو طیف نور آبی و قرمز بیشترین جذب تابش فعال فتوسنتزی ( PAR) را دارد. لذا در بسیاری از پژوهش ها استفاده از نورهای تکمیلی آبی و قرمز جهت بهبود رشد محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. کلسیم به عنوان یکی از مهم ترین عناصر ضروری در رشد و نمو گیاهان، بر بسیاری از فعالیت های فیزیولوژیکی بافت گیاه (حتی پـس از برداشت) مؤثر می باشد. این آزمایش با هدف تاثیر طیف های مختلف نور LED و غلظت های متفاوت کلراید کلسیم به صورت محلول پاشی بر رشد و صفات پس از برداشت، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل نور تکمیلی از لامپ های LED در سه سطح ( ٪100 قرمز، 100٪ آبی و 70٪ قرمز + 30٪ آبی) با شدت 200 مایکرومول بر متر مربع در ثانیه افزون بر نور طبیعی موجود در گلخانه با شدت 115 مایکرومول بر متر مربع در ثانیه و کلسیم در چهار سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 گرم بر لیتر کلراید کلسیم) بود. نتایج نشان داد که طول برگ تنها تحت تاثیر نور تکمیلی افزایش داشت اما سطح برگ، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، وزن تر برگ ها و وزن خشک برگ ها تحت تاثیر نور تکمیلی و کلسیم افزایش نشان دادند. نتایج فاکتورهای زایشی نشان داد که طول ساقه گل دهنده تنها تحت تاثیر غلظت های مختلف کلسیم افزایش داشت و وزن تر شاخه گل فقط تحت تاثیر نور تکمیلی افزایش نشان داد اما قطر ساقه گل دهنده، قطر گردن گل، قطر گل آذین، تعداد گل، وزن تر ساقه گل دهنده، وزن خشک ساقه گل دهنده، وزن تر گل آذین و وزن خشک گل آذین تحت تاثیر نور تکمیلی و کلسیم افزایش نشان دادند. از بین عناصر معدنی پر مصرف کلسیم و کم مصرف تنها عنصر روی تحت تاثیر نور و کلسیم افزایش نشان دادند. در رنگیزه های گیاهی کلروفیل a، کلروفیل کل، کارتنوئید و شاخص SPAD در نور وکلسیم و کلروفیل b تنها در نور افزایش نشان دادند. نرخ فتوسنتز، شاخص PI، کارایی مصرف آب، هدایت روزنه، هدایت مزوفیل و تعرق تحت تاثیر نور وکلسیم افزایش نشان دادند اما شاخص Fv/Fm تنها در نور تکمیلی افزایش داشت اما مقاومت روزنه و شاخص Ci در نور تکمیلی و کلسیم افزایشی نداشتند. میزان نیترات برگ ها در نور ترکیبی قرمز و آبی و کلسیم کاهش