نگارنده در این تحقیق، با انتخاب ده نویسنده معاصر، عناصر داستانی آثار هر یک را از منظر ادبی و از بعد اجتماعی بررسی و ارزیابی نموده است .وی به همین منظور، وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران از سال 1300تا 1357 را به پنج دوره تقسیم می کند و براساس وضعیت حاکم در هر دوره، مباحث خود را به میان می کشد .این دوره ها عبارت اند از" :دوره اول 1305 : "1285، "دوره دوم 1320 : "1305، "دوره سوم 1332 : "1320، "دوره چهارم 1342 : "1332و "دوره پنجم 1357 : ."1342بحث آغازین کتاب، درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی حاکم در هر یک از دوره های یاد شده است .نگارنده سپس وضعیت داستان سرایی ایران را از روزگاران کهن تا دوره معاصر به اجمال بررسی می کند .وی در این بخش یادآور می شود که نویسندگان ایرانی تا سال 1300، به دنبال پیروی از واقعیت نبوده اند، بلکه قصد داشتند از واقعیت فاصله بگیرند و صورت هایی مثالی بیافرینند .بخش دیگر، مبحث پیرامونی کتاب است که در آن از داستان و شخصیت پردازی در داستان گفت و گو می شود .معرفی اجمالی نویسندگان برگزیده در تحقیق در بخش دیگر صورت می گیرد که عبارت اند از :محمدعلی جمال زاده، صادق هدایت، صادق چوبک، سیمین دانشور، ابراهیم گلستان، جلال آل احمد، احمد محمود، بهرام صادقی، هوشنگ گلشیری و محمود دولت آبادی .در بخش اصلی کتاب که به بررسی شخصیت و شخصیت پردازی در آثار نویسندگان یاد شده، اختصاص یافته به این مختصات توجه گردیده است :نمای کلی شخصیت ها، خصوصیات اجتماعی شخصیت ها، زنان، کودکان، مردان، شیوه های شخصیت پردازی، قیافه ظاهری، گفت و گو، خصوصیات اخلاقی و روانی و مانند آن . در بخش انتهایی کتاب، ویژگی و محتوای کلی آثار نویسندگان طی پنج دوره مذکور بررسی می شود .
