1403/10/06
قاسم مختاری

قاسم مختاری

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000000307788825
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و زبان های خارجی
نشانی: دانشگاه اراک- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
ساختار روایی در رمان رحله السواد اثر صادق الطریحی
نوع پژوهش
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها
البنیه السردیه ، صادق الطریحی ، روایه رحله فی السَّواد.
سال 1401
پژوهشگران احمد امید علی(استاد راهنما)، قاسم مختاری(استاد مشاور)، شیماء عبدالحسین جبیر الفرحانی(دانشجو)

چکیده

استطاعت البنیه السردیهالتی استعان بهاالادیب صادق الطریحی کشف تاریخ العراق القدیم والحدیث والمعاصر ،من خلال السیاقات النصیه التی اعتمد علیها بوصفها مثیرات ومؤثرات علی القارئ النموذجی والقارئ البسیط ،اذ کان تسلسل الاحداث والتنقل بین الاماکن العراقیه من مدن وقری وصحراء مفتوحه وبساتین له أثر فعال فی بناء نص جمالی رائع ،فضلاً عن الانتقال من متنزه الزوراء وتحول الی الزنازین واماکن الحرب احدث وقعاً کبیراً علی بناء النص لانه تحول من الملهات الی المأسات والملهاه زیاده عن استحضار الامجاد من أماکن ثقافیه وفلاسفه وشعراء ونقاد وعلماء آثار ویستحضر فی مکان آخر الدراویش ومعتقداتهم ...اذ کان الروائی الطریحی یتقصد التحول من ثقافه الی ثقافه أخری ،وغایه ابراز التنوع الثقافی فی ارض السواد (العراق) .نلاحظ أن بناء النص السردی عند الطریحی جاء بشکل متسلسل من جمیع الجوانب النفسیه (الزمن النفسی) و(المنلوج الداخلی) الی الاوصاف الخارجیه للأشیاء والوقفات الوصفیه ،اذ کان نصا محبوکاً بشکل درامی ّجاذب ،وقادر علی تثبیت الحقائق وتواریخ الأشیاء بنسیج قصصی فاعل .فضلاً عن ذلک کشف روایه رحله فی السواد الخیال الواسع الذی یملکه الروائی الطریحی فی استحضار المواقف المتنوعه التی بنیه علیها هذه الروایه الواقعیه،یعدُّ السرد کأحد مکونات الخطاب السردی الروائی فهو الکیفیه التی تروی بها القصه عن طریق هذه القناه نفسها وما تخضع له من مؤثرات، بعضها متعلق بالراوی والمروی له، والبعض الاخر متعلق بالقصه ذاتها، أو هو نقل الحادثه من صورتها الواقعیه الی صوره لغویه . والهدف من الدراسه هو لمعرفه ماهیه وتقنیه النص الروائی العربی ومکانه الروایه العراقیه من ذلک المنجز العربی ، وقد اتخذت روایه صادق الطریحی سبیلاً لذلک ، لأنَّها تنطوی علی تقنیات وأسالیب ومعلومات عن الحضاره العراقیه ، وکان المنهج المتبع فی تحلیل الروایه هو المنهج الوصفی التحلیلی ، وقد توصلنا إلی مجموعه من النتائج ومنها : أن الأدیب صادق الطریحی هیمن بوصفهِ راویاً علیماً إذ شارک فی اغلب الأحداث فی الروایه ، ثم کشفت الدراسه عن مقدره فنیه للأدیب فی إبراز الوجه المشرق لتاریخ وحضاره العراق ، فضلاً عن الوقوف علی الوجه المظلم للحکم الدکتاتوری فی عهد صدام المجرم ، زیاده علی هیمنتْ السرد الموضوعی ثم یأتی بعدهُ السرد الذاتی ، ثم تکللت النتائج بالوقوف علی المکان الألیف والمکان المعادی فضلاً عن انتشار الأماکن المفتوحه فی بنیه الروایه ، لأنه یسرد أماکن عراقیه متنوعه من الشمال إلی الجنوب ، أما الزمن فقد شاعَ عندهُ الزمن الخارجی لان الروائی یتحدث عن تاریخ العراق فقد کثُر عندهُ هذا النوع الزمن ، زیادهً عن الزمن النفسی الذی یُصوِّرُ المنلوج الداخلی للروائی صادق الطریحی ، بینما وصف الشخصیات فقد جاءتْ الأوصاف الخارجیه بوصفها بنیه مهیمنه علی نصوص الأدیب والروائی صادق الطریحی ، وقد کشفت الدراسه الکثیر من خبایا النص عند الطریحی