نهاد وزارت امور خارجهٔ ایران از قدیمی ترین نهادهای حکومتی مدرن ایران می باشد. نخستین بار در زمان فتحعلی شاه قاجار تشکیلات روابط خارجی کشور «وزارت» نامیده شد. طی فرمانی به تاریخ ذیحجهٔ 1236 ه.ق. (برابر شهریور یا مهر 1200 ه.خ.) مسئولیت «انتظام مهام وزارت خارجه» به عبدالوهاب نشاط اصفهانی (ملقب به معتمدالدوله) سپرده شد. پیش از انقلاب مشروطه معمولاً شاه وزیر خارجه را مستقیماً بر می گزید و وزیر خارجه لزوماً زیر نظر صدراعظم وقت انجام وظیفه نمی نمود. به دلیل فراگیر نبودن نام خانوادگی پیش از تصویب قانون سجل احوال، بسیاری از سیاستمداران دوران قاجار از لقب بهره می بردند. ولی در بسیاری موارد یک لقب در دوره های گوناگون به چند نفر اعطا شده است که سبب سردرگمی تاریخ خوانان می شود. از این رو پیش از لقب حتماً نام کوچک فرد ذکر شده است. در این فهرست تا جای ممکن از آوردن عنوان هایی همچون میرزا، خان، پرنس، شیخ و حاجی پرهیز شده است.
