فائزه السادات ابطحی

ویروس پژمردگی لکه‌ای گوجه فرنگی (Tomato spotted wilt virus, TSWV) از جنس Orthotospovirus و خانواده Tospoviridae دارای پیکره شبه کروی و ژنوم آر ان ای منفی است. ژنوم شامل سـه قطعـه است که قطعات کوچک (S) و متوسـط (M) آن دارای قطبیت آمبیسنس و قطعه بزرگ (L) دارای قطبیـت منفی مـی‌باشـند. این ویروس از مهم‌ترین ویروس‌های خسارت زا در محصولات کشاورزی است و دامنه میزبانی وسیعی دارد، به طوری‌که باعث ایجاد بیماری در بیش از 35 تیره از گیاهان می‌شود. حداقل ده گونه تریپس به عنوان ناقل این ویروس گزارش شده‌اند. این ویروس به وسیله تریپس‌ها به روش گردشی - تکثیری منتقل می‌شود. در بازدید به عمل آمده از مزرعه دانشکده کشاورزی و محیط زیست دانشگاه اراک علائم ویروس پژمردگی لکه‌ا ی گوجه فرنگی (TSWV) در گیاه دارویی سرخارگل ( Echinacea angustifolia) مشاهده گردید. سرخارگل گیاهی علفی و چند ساله از تیره کاسنی (Asteraceae) می‌باشد، عصاره هیدروالکلی ریشه این گیاه غنی از فنل و فلاونوئیدها است، که اثبات شده هر دو فعالیت آنتی اکسیدانی موجودات را افزایش می‌دهند. از گیاهان دارای علائم لکه‌های حلقوی زرد و یا قهوه‌ای ،رگه‌های سیاهرنگ در برگ‌ها، و همچنین علائم بافت مردگی در برگ نمونه‌برداری شد. در آزمایشگاه به منظور ردیابی TSWV در نمونه‌های مشکوک، شناسایی مولکولی نمونه های آلوده با آزمون RT-PCR صورت گرفت. برای این منظورآر ان ای کل با استفاده از کیت تجاری شرکت سینا ژن (RNX-plus) استخراج و با استفاده از آغازگرهای TSWVN-F و TSWVN-R در واکنش RT-PCR قطعه‌ای به اندازه 777 نوکلئوتید، مربوط به چارچوب ژنی N تکثیر شد. قطعه تکثیر شده پس از جداسازی از ژل و خالص‌سازی با استفاده از کیت استخراج از ژل (دنا زیست) در پلاسمید T/pTZ57R همسانه سازی و سپس ترانسفورماسیون سلول‌های مستعد E. coli سویهDH5α با حامل تهیه شده انجام گردید. جهت حصول اطمینان از قرار گرفتن قطعه مورد نظر درون حامل، تجزیه تحلیل پلاسمید نوترکیب خالص سازی شده با استفاده از آنزیم‌های برشی انجام و توالی قطعه تکثیری تعیین گردید. آزمون بلاست 88-97 درصد یکسانی به ترتیب در سطح نوکلئوتیدی و آمینواسیدی با سایر جدایه‌های TSWV بانک ژن را نشان داد. براساس اطلاعات موجود، این اولین گزارش از حضور این ویروس در گیاهان دارویی ایران است