فائزه السادات ابطحی

با توجه به خسارت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن این آفات نسبت به ترکیبات شیمیایی مانند فسفین و متیل بروماید جایگزین کردن سموم مناسب برای کنترل آنها ضروری می باشد. شپشه برنج یکی از آفات مهم غلات انباری است که سبب زیان کمی و کیفی در برنج، گندم، جو، ذرت و چاودار می شود. در این تحقیق اثر حشره کشی عصاره های پیچک صحرایی و آویشن باغی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار روی شپشه برنج در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. این عصاره ها با دو حلال استون، متانول و نیز آب گرم تهیه شدند. آزمایش در شرایط دمایی 25 درجه سانتی گراد رطوبت نسبی 5±60 درصد و در تاریکی انجام گرفت. این آزمایش درون ظرف پتری به قطر 8 سانتیمتر حاوی کاغذ صافی انجام شد. هر کاغذ صافی به دو نیمه مساوی تقسیم شد. هر نیمه به طور جداگانه به عصاره های گیاهی با غلظت 300 میکرولیتر بر میلی لیتر آغشته شد. عصاره متانولی آویشن باغی (52 در صد تلفات ) و استونی آویشن باغی (6/51 در صد تلفات) که بالاترین در صد تلفات (تلفات بیش از 50 درصد) در غلظت 300 میکرولیتر بر میلی لیتر را در مقایسه با شاهد داشتند، جهت آزمایش اصلی برگزیده شدند. سپس تأثیر دو عصاره فوق با پنج غلظت مختلف روی شپشه برنج بررسی شدند. این آزمایش نیز در آزمایشگاه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. حشرات تلف شده بعد از 48 ساعت شمارش شدند. نتایج آزمایش زیست سنجی نشان داد در غلظت 750 میکرو لیتر بر میلی لیتر عصاره متانولی آویشن 2/81% و عصاره استونی آویشن 8/77% در صد تلفات داشته اند. نتایج تجزیه و تحلیل داده های زیست سنجی نشان داد عصاره متانولی آویشن با LC50= 109.22 پی پی ام و شیب خط دز- پاسخ 395/0±459/1 سمیت بیشتری نسبت به عصاره استونی آویشن باغی با LC50= 87.50پی پی ام و شیب خط دز- پاسخ 395/0±203/1 داشته است. نتایج نشان می دهد عصاره ی متانولی آویشن باغی سبب کنترل آفت مورد بررسی در شرایط آزمایشگاهی شده است.