فائزه السادات ابطحی

آلودگی های ویروسی از جمله عوامل مهم کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی می باشند. موزائیک و زردی از شایع ترین علائم در گیاهان آلوده است. گیاه گزنه (Urtica dioicia) متعلق به تیره گزنه (Urticaceae) یک گیاه دارویی محسوب شده و تقریباً در سراسر ایران بویژه در مازندران و گیلان بطور خودرو دیده می شود. ویروس موزائیک خیار (Cucumber mosaic virus, CMV) در همه جای دنیا یافت شده و از مهم ترین ویروس های آلوده کننده محصولات مختلف زراعی، باغی و سبزیجات می باشد. تاکنون بیش از 1300 یا 1200 گونه از 100 تیره گیاهی به عنوان میزبان این ویروس شناخته شده اند و هر ساله به میزبان های این ویروس اضافه می گردد، از این روتعیین زیر گروه های جدایه های CMV در بررسی اپیدمیولوژی ویروس از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی وضعیت آلودگی های ویروسی گیاه گزنه تعداد 30 نمونه دارای علائم موزائیک، زردی و بدشکلی در پائیز 1394 از شهرستان تنکابن جمع آوری گردید. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از آزمون ساندویچ دو طرفه الیزا (DAS-ELISA) جهت بررسی وجود یا عدم وجود آلودگی به ویروس با آنتی بادی چند همسانه ای CMV، تهیه شده در DSMZ آلمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. از بین نمونه های جمع آوری شده آلودگی پنج نمونه به ویروس موزائیک خیار تایید و یک جدایه برای بررسی بیشتر انتخاب شد. جدایه مذکور پس از خالص سازی بیولوژیکی روی لوبیا (Phaseolus vulgaris)، خیار (Cucumis sativus) و فلفل (Capsicum annuum) تکثیر شد. جهت ردیابی دقیق تر ویروس در نمونه آلوده از آزمون RT-PCR استفاده شد. برای این منظور total-RNA جدایه انتخاب شده با استفاده از کیت تجاری شرکت سینا ژن (RNX-plus) استخراج و طی آزمون RT-PCR با استفاده از آغازگر اختصاصی، قطعه ای به اندازه 520 نوکلئوتید، مربوط به چارچوب ژنی پروتئین پوششی ویروس تکثیر شد. قطعه تکثیر شده در پلاسمید pGEM-T Easy Vector (Promega, USA) همسانه سازی و سپس ترانسفورماسیون سلول های مستعد Escherichia coli سویهDH5α با حامل تهیه شده انجام گردید. جهت حصول اطمینان از قرار گرفتن قطعه مورد نظر درون حامل، تجزیه تحلیل پلاسمید نوترکیب خالص سازی شده با استفاده از آنزیم های برشی انجام و توالی قطعه تکثیری تعیین گردید. نتایج اولیه حاصل از جستجوی BLASTnدر GenBank نشان داد که جدایه مورد مطالعه بیش از 90% با سایر جدایه