بابک ولی زاده کاجی

استفاده از قلمه یکی از مؤثرترین روش ها در ازدیاد بسیاری از گیاهان کاربردی در فضای سبز و درختان میوه است. در برخی از گونه ها و ارقام، ریشه زایی به آسانی صورت نگرفته و بهینه سازی شرایط مختلف جهت ریشه زایی ضرورت دارد. لذا در این پژوهش در آزمایش اول استفاده از تیمارهای جدید شامل عصاره سیر در سه غلظت روی سه دسته از گیاهان مختلف از نظر ریشه زایی، سخت ریشه زا (قلمه های سیب، گیلاس، آلبالو)، متوسط ریشه زا (قلمه های رز، چنار، توت و انگور) و سهل ریشه زا (قلمه های برگ نو، سپیدار و داوودی) در سه بخش استفاده در بستر، استفاده روی قلمه و استفاده در مرحله کالوس و در آزمایش دوم عصاره های برگ بید، اندام هوایی گوجه فرنگی و برگ آلوئه ورا روی قلمه گیاهان رز، سیب و داوودی در سه زمان استفاده گردید و صفات مورفولوژیکی مرتبط با شاخساره و ریشه قلمه ها از جمله تعداد شاخساره های تولیدی، مجموع طول شاخساره ها ، طول بلندترین شاخساره ، وزن تر شاخساره ، وزن خشک شاخساره ، تعداد قلمه های ریشه دار شده، مجموع طول ریشه ها، طول بلندترین ریشه، وزن تر و وزن خشک ریشه ها بررسی و محاسبه شد. نتایج آزمایش اول نشان می دهد که با توجه به صفات ارزیابی شده در شاخساره و ریشه، استفاده از غلظت 50 گرم در لیتر عصاره سیر در بستر قلمه های رز و استفاده از غلظت 25 گرم در لیتر عصاره سیر در بستر قلمه های سپیدار و انگور معنی دار و بسیار مفید بود. استفاده از غلظت متوسط (25 گرم در لیتر) عصاره سیر روی قلمه، اثر مثبت و معنی دار بر صفات مربوط به شاخساره و ریشه برگ نو داشت. همچنین استفاده از عصاره سیر با غلظت متوسط در مرحله کالوس قلمه های رز و چنار و غلظت بالا (50 گرم در لیتر) بر قلمه های توت اثر مثبت و معنی دار داشت. بنابراین، برای افزایش کمیت و کیفیت قلمه های رز از نظر شاخساره زایی و ریشه زایی، می توان از عصاره سیر در غلظت 50 گرم در لیتر در بستر یا 25 گرم در لیتر در مرحله تشکیل کالوس استفاده نمود که مقایسه داده های مربوط این دو آزمایش نشان می دهد که استفاده از 25 گرم در لیتر در مرحله تشکیل کالوس اثر بسیار بهتری داشته است. همچنین برای افزایش کمیت و کیفیت شاخساره و ریشه برای قلمه های برگ نو می توان از غلظت 25 گرم در لیتر عصاره سیر روی قلمه های آن ها و برای افزایش کمیت و کیفیت قلمه های چنار می توان از غلظت 50 گرم در لیتر و برای قلمه های