علی سنبلی

فولاد زنگ‌نزن آستنیتی AISI 316L به دلیل مقاومت در برابر خوردگی بالا، جوش‌پذیری خوب و چقرمگی عالی، یک انتخاب مناسب برای بسیاری از کاربردهای مهندسی است. این در حالی است که استحکام تسلیم پایین این فولادها، مانع به‌کاربردن آنها در برخی از کاربردهای خاص مهندسی شده است. در این پژوهش از نورد سرد نامتقارن به دو صورت مستقیم و متقاطع به‌منظور بهبود خواص مکانیکی و به‌خصوص افزایش استحکام تسلیم فولاد زنگ‌نزن آستنیتی AISI 316L استفاده شد. در هر دو حالت متقاطع و مستقیم، نورد با کاهش در ضخامت‌های 20، 40 و 60 درصد انجام و ویژگی‌های ریزساختاری توسط میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی موردمطالعه قرار گرفت. به‌منظور ارتباط ویژگی‌های ریزساختاری و خواص مکانیکی، از آزمون‌های کشش و سختی‌سنجی استفاده شد. نتایج ریزساختاری نشان داد که با افزایش کرنش (افزایش میزان کاهش در ضخامت)، مقدار مارتنزیت ناشی از کرنش افزایش‌یافته که مهم‌ترین دلیل افزایش استحکام و سختی در نمونه‌ها در دو حالت نورد نامتقارن مستقیم و نورد نامتقارن متقاطع است. از طرفی افزایش استحکام و سختی در نتایج آزمون‌های کشش و سختی به ترتیب کاملا مشهود بود به‌گونه‌ای که سختی و استحکام نمونه‌های نورد نامتقارن مستقیم شده به ترتیب از (182 سختی ویکرز) به (435 سختی ویکرز) و از (استحکام تسلیم 8/219 مگاپاسکال) به (استحکام تسلیم 7/393 مگاپاسکال) افزایش یافت. روند مشابهی در نمونه‌های نورد نامتقارن متقاطع شده دیده شد. در این نمونه‌ها سختی و استحکام به ترتیب از (194 سختی ویکرز) به (414 سختی ویکرز) و از (استحکام تسلیم 2/227 مگاپاسکال) به (استحکام تسلیم 9/410 مگاپاسکال) افزایش یافت. در نهایت بیشترین استحکام تسلیم با حفظ نرمی در این فولاد با نورد نامتقارن متقاطع به میزان 60 درصد کاهش در ضخامت به میزان 9/410 مگاپاسکال به دست آمد.