بدون شک قرن اول هجری ، یکی از قرون تاثیر گذار در تاریخ اسلام است . قرنی که در ابتدای آن اسلام در مکه شکل گرفت و معنا پیدا کرد . سرانجام در سرزمین های اسلامی فرصت ظهور و بروز پیدا کرد . مواجه و برخورد اولیه مردم مکه با اسلام و پیامبر ، حاوی نکات ظریف و ارزنده ای است که با تکیه بر بازخوانی آن ها می توان نکات جدیدی را یافت . در قرن اول هجری حوادث مهم سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در مکه اتفاق افتاده است . بنای پژوهش پیش رو بازنشانی این نکته هاست. یکی از مباحث مهم تاریخی و فرهنگی و سیاسی سده های اولیه اسلام ، بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی مکه در قرن اول هجری است . در این پژوهش هدف این است که درباره ی جایگاه و اهمیت مکه برای پیدایش اسلام، هم چنین طبقات اعراب، تولد پیامبر صلی الله علیه، ظهور اسلام، تحولات سیاسی مکه در زمان پیامبر و خلفای راشدین و امویان، جایگاه علمی مکه و بنای کعبه و... پرداخته شود. تا در پرتو آن بتوان برخی فرضیه های احتمالی را تبیین کرد. لازم است به این نکته اشاره کرد که هجرت پیامبر صلی الله علیه از مکه به مدینه به معنی پایان کارشکنی های مشرکان نبود. قریش از هر فرصتی برای ضربه به اسلام استفاده می کرد . بعد از آن خلفای راشدین و امویان که متوجه شدند توان رویارویی با اسلام با آن عظمت را ندارند، سعی کردند در قالب والیان خود این کار را انجام دهند. آن ها والیانی را که سیاستمدار و دست پرورده ی خود بودند را به عنوان والی مکه قرار می دادند تا متناسب با اهداف آن ها پیش روند و در نهایت یک رویکرد سیاسی داشتند. هم چنین در ادامه به جایگاه اجتماعی و فرهنگی مکه اشاره شده است که چگونه مراسم حج و بازارهای مکه باعث گردهمایی اجتماعی بزرگ از عالمان سراسر جهان می شد که پیوند مسلمانی و برادری خود را هر ساله تعمیم و تقویت می کردند .
