مقاله حاضر با روش تاریخی توصیفی - و با تکیه بر متون تاریخی و کاوشهای باستانشناسی به بررسی اجمالی تاریخ استان مرکزی در دوران باستان میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که سنگنگارههای پیش از تاریخ این منطقه را منطقهای پرآب و زیستگاهی مناسب برای سکونت انسان پیش از تاریخ معرفی میکنند، با این حال غیر مسکونی بودن برخی مناطق تا دوران پادشاهی اشکانی در قیاس با دوران پیش از تاریخ قابل تأمل و نیازمند تحقیق بیشتر است. قرار گرفتن درگستره ماد بزرگ و شاهراه تجاری کاروانی که از خراسان و شرق آغاز و پس از - گذر از همدان به میانرودان پایان مییافت اهمیت منطقه را در تصمیمهای تجاری و نظامی حاکمان پیش از اسلام دو چندان میساخت. این منطقه در سدههای پایانی دوران ساسانی با ایجاد دژها و آتشکدههای متعدد به یکی از مراکز مهم سکونتگاهی و دینی این دوران تبدیل گردید.
