علیرضا خالقی

گیاه زینتی بگونیا رکس با نام علمی Begonia rex متعلق به خانواده Begoniaceae می باشد. بگونیا رکس از گیاهان چندساله، هتروزیگوت و یک پایه است. این گیاه با گرفتن قلمه برگ و دمبرگ تکثیر می شود، ولیکن تکثیر از این طریق به صرفه نخواهد بود. از طرفی کشت درون شیشه ای راهی مطمئن و با صرفه اقتصای جهت تکثیر تجاری گیاه بگونیا رکس می باشد. این تحقیق با هدف دستیابی به پروتکل باززایی بگونیا رکس صورت پذیرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با تکرار های نامتعادل انجام شد. بدین منظور در شرایط درون شیشه ای از محیط کشت پایه MS، حاوی تنظیم کننده های رشد گیاهی مختلف جهت کالوس زایی و باززایی و با استفاده از ریزنمونه های برگ و دمبرگ انجام گرفته است. ریزنمونه دمبرگ با هر تیمار گندزدایی، باز آلودگی از خود نشان داد به همین علت آزمایش با ریزنمونه برگ انجام شد. تیمارهای مورد استفاده برای کالوس زایی، 2.4-D ، NAA و IBA به تنهایی و یا به همراه BA با غلظت های (1/0، 5/0، 1 ، 5/1 و 2 میلی گرم برلیتر) بودند که صفاتی چون شروع کالوس زایی، درصد کالوس زایی، حجم کالوس، نوع بافت کالوس، رنگ کالوس، تعداد گیاه چه باززا شده و تعداد کل ریشه مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت باززایی از هورمون BA با غلظت های (0، 5/0، 1، 1.5 و 2 میلی گرم برلیتر) و 2.4-D با غلظت 1/0 میلی گرم بر لیتر استفاده شد که صفات شروع پرآوری کالوس، شروع باززایی، میزان پرآوری کالوس، تعداد گیاه چه، تعداد برگ، شروع ریشه زایی و تعداد ریشه ارزیابی شدند. جهت پرآوری گیاهچه ها هم از هورمون BA با غلظت های (0، 5/0، 1، 1.5 و 2 میلی گرم برلیتر) استفاده شد که صفات شروع پرآوری گیاهچه، شروع باززایی، میزان پرآوری کالوس، تعداد گیاهچه، تعداد برگ، شروع ریشه زایی و تعداد ریشه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد بهترین تیمارها در مرحله کالوس زایی 5/1 میلی گرم برلیتر 2.4-D+ 5/1 میلی گرم برلیتر BA، 2 میلی گرم برلیتر 2.4-D+ یک میلی گرم برلیتر BA، یک میلی گرم بر لیتر NAA+ یک میلی گرم بر لیتر BA، یک میلی گرم بر لیتر IBA+ 5/0 میلی گرم بر لیتر BA و 5/1 میلی گرم بر لیتر IBA+ 5/1 میلی‎گرم بر لیتر BA با 100% کالوس دهی و بهترین تیمارهای باززایی مستقیم یک میلی گرم برلیتر NAA+ یک میلی گرم برلیترBA و 1.5 میلی گرم برلیتر IBA+ 1.5 میلی گرم برلیتر BA با بیشترین میانگین باززایی و اما بهترین تیمار