علیرضا فضلعلی

چکیده جمعیت جهان به طور چشمگیری رو به افزایش است. به همین دلیل نیاز وافری برای دسترسی به عناصر فلزی متفاوت وجود دارد. مشکلاتی همچون تغییرات جوی باعث شده که حکومت ها مسایل محیط زیستی را بسیار جدی تر از چند دهه اخیر در نظر بگیرند. مصرف آب و انرژی و میزان الودگی ها ( دی اکسید کربن) از جمله پارامترهایی هستند که در بررسی هر صنعتی در نظر گرفته خواهند شد. هم اکنون دولت ها در کشورهای جهان اول قوانین سختی در ارتباط با محیط زیست، مسایل اجتماعی مربوط به صنایع و حقوق مرتبط برای صنایع معدنی در نظر می گیرند تا مشکلات مرتبط با اثرات محیط زیستی معدنکاری را کاهش دهند. اما نقش معدنکاری در این فضای چالش بر انگیز و پیچیده همچون شمشیری دو لبه است. از یک سو تقریبا 10 تا 15 درصد از کل انرژی مصرفی در جهان فقط در معدنکاری مصرف می شود که از این میزان حدود 60 تا 70 درصد انرژی فقط صرف خردایش مکانیکی و آسیا کاری مواد معدنی می شود که میزان بسیار اندکی از آن ها فلزات ارزشمند است. از سوی دیگر نقش معدنکاری در تهیه و تولید فلزات مورد نیاز برای حرکت به سمت جدایی از سوخت های فسیلی و الکتریکی شدن ماشین الات و استفاده از انرژی های نوین بسیار حیاتی است. به عبارت دیگر دیر یا زود در چند دهه اینده مصرف سوخت های فسیلی به طور کل ممنوع خواهد شد و در این صورت جهت گیری خاص و سریعی به سوی الکتریکی کردن ماشین الات خواهد بود که نیاز فراوانی به فلزات خاص برای ساخت باتری ها و ماشین الات خواهد داشت (از جمله مس). این روند همچنین نشان می دهد که نیاز فراوانی برای بهینه سازی پروسه کلی زنجیره ارزش معدنکاری خواهد بود تا اثرات محیط زیستی همچون مصرف انرژی و اب را کاهش داده و خروجی و بهره وری این سیستم ها را افزایش دهد. هرچند یکی از مشکلات اساسی در این بهینه سازی این است که عدم قطعیت های زیادی در خواص و مشخصات فیزیکی و شیمیایی و مکانیکی مواد معدنی وجود دارد و عملکرد هر بخش خاص از زنجیره معدنکاری نیز ممکن است نا مشخص بوده و دارای نوساناتی باشد. عدم قطعیت های مربوط به خواص ژیوشیمی و مکانیکی سنگ مربط به خواص میکروسکوپی کانی های تشکیل دهنده سنگ هاست. بهبود دانش مربوط به کانسارها و مواد معدنی از جمله خواص شیمیایی و مکانیکی و متالورژی و اتصال همه فعالیت های مرتبط در پروسه معدنکاری کمک می کند تا پروسه کلی معدنکاری را بتوان بهیته سازی