احمدرضا عباسی فر

محدودیت دسترسی به آب یکی از دلایل مهم کاهش عملکرد در اکثر گیاهان زراعی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشد. بنابراین، یافتن راه حل هایی برای بهبود بهره وری مصرف آب در محصولات زراعی با نیاز آبی بالا مانند طالبی (Cucumis melo L.) ضروری می باشد. از این رو، آزمایشی جهت بررسی تاثیر پایه و پیوندک بر صفات کمی و کیفی طالبی رقم خشکرودی در شرایط تنش خشکی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای در شهرستان بروجرد در سال 1398 انجام پذیرفت. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل فرعی شامل پنج ترکیب پیوندی (طالبی پیوندی بر روی پایه های کدو رقم آجیلی، ماکسیما، نیاگارا، طالبی خود پیوندی و طالبی غیرپیوندی به عنوان شاهد) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی و ترکیب پیوندی بر اکثر پارامترهای مورفولوژی و فیزیولوژی تاثیرگذار است. در مقایسه بین گیاهان پیوندی و غیرپیوندی، گیاهان پیوند شده طالبی در بیشتر صفات اندازه گیری شده نسبت به طالبی خشکرودی غیر پیوندی دارای برتری بودند. در بین گیاهان پیوندی بیشترین مقدار در صفت های ارزیابی شده به ترتیب در بوته های طالبی با پایه کدو آجیلی، بوته های طالبی با پایه طالبی خشکرودی، بوته های طالبی با پایه کدو ماکسیما و بوته های طالبی با پایه کدو نیاگارا حاصل شد. در کمترین سطح آبیاری (آبیاری 50 درصد ظرفیت زراعی) بوته های طالبی با پایه کدو آجیلی، سبب بهبودی در صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مانند کلروفیل a، b و کلروفیل کل، بتا کاروتن برگ، قند محلول برگ و میوه و میزان مالون دی آلدهید برگ شد. از طرفی، سطوح بیش تر آبیاری (آبیاری 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) در این بوته ها، باعث افزایش در مقدار صفات مورفولوژیکی مانند طول بوته، طول اولین شاخه فرعی، تعداد انشعابات ریشه، تعداد کل میوه در بوته، تعداد میوه رسیده و نارس و وزن خشک 100 بذر گردید. براین اساس، توده های طالبی با پایه کدو آجیلی توده متحمل و توده های طالبی با پایه کدو نیاگارا و طالبی خشکرودی غیرپیوندی کم تحمل به تنش خشکی بودند. در مجموع، طالبی با پایه کدو آجیلی به عنوان متحمل ترین توده به تنش خشکی ارزیابی شد. پایه کدو آجیلی می تواند سبب القای مقاومت نسبی به تنش خشکی در طالبی های پیوندی شود و در ایجاد طالبی های متحمل به ت