احمدرضا عباسی فر

میوه انجیر به دلیل بافت‎ ‎نرم،‎ ‎خاصیت فاسد شدنی بالا و حساسیت‎ ‎فراوان‎ ‎به‎ ‎عوامل‎ ‎قارچی‎ ‎عمرانباری‎ ‎بسیار‎ ‎کوتاهی‎ ‎دارد. از این رو، افزایش عمر انبارمانی آن به شدت احساس می شود. این‎ ‎پژوهش‎ ‎به منظور‎ ‎بررسی تأثیر پوشش های خوراکی نانو کیتوزان و عصاره گیاهی تیمول بر عمر انبارمانی و خصوصیات پس از برداشت میوه انجیر رقم سیاه انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل‎ ‎در قالب طرح کاملاً‎ ‎تصادفی‎ ‎با دو عامل نانو کیتوزان (صفر، 5/0، 1 و 2 درصد) و عصاره گیاهی تیمول (صفر، 200 و 400 میلی گرم در لیتر) در سه تکرار اجرا‎ ‎شد. پس‎ ‎از اعمال‎ ‎تیمار، میوه ها‎ ‎به‎ ‎سردخانه ای‎ ‎با‎ ‎دمای حدود 6 درجه‎ ‎سانتی گراد منتقل شدند. نتایج‎ ‎نشان‎ ‎داد‎ ‎که استفاده از این‎ ‎پوشش ها‎ ‎میزان‎ ‎فساد و درصد کاهش وزن میوه انجیر را‎ ‎در‎ ‎طی‎ ‎انبارداری‎ ‎در‎ ‎مقایسه‎ ‎با‎ ‎نمونه های‎ ‎شاهد‎ ‎کاهش داده است. میزان‎ ‎سفتی‎ ‎بافت‎ ‎میوه،‎ ‎آسکوربیک اسید،‎ pH ‎آب میوه،‎ ‎کارتنوئید‎ ‎و‎ ‎آنتوسیانین‎ ‎در‎ ‎میوه‎ ‎های‎ ‎تیمار‎ ‎شده‎ ‎با‎ ‎پوشش عصاره تیمول و نانو کیتوزان‎ ‎به طور‎ ‎معنی داری‎ ‎بیشتر‎ ‎از میوه های‎ ‎گروه‎ ‎شاهد‎ ‎بود‎.‎ همچنین استفاده از این پوشش های خوراکی مانع افزایش مواد‎ ‎جامد‎ ‎محلول میوه انجیر تا 10 روز پس از برداشت شد، اما پس از 15 روز انبارمانی میزان مواد‎ ‎جامد‎ ‎محلول میوه افزایش پیدا کرد. از نظر خواص‎ ‎کیفی و‎ ‎حسی‎ ‎نیز‎ ‎انجیرهای تیمار‎ ‎شده‎ ‎با‎ ‎عصاره تیمول و نانو کیتوزان‎ ‎بیشترین پذیرش را‎ ‎به خود‎ ‎اختصاص دادند. در‎ ‎بین‎ ‎تیمارهای‎ ‎مختلف‎ ‎عصاره تیمول و نانو کیتوزان، غلظت‎ ‎ 200 میلی گرم بر لیتر تیمول با 5/0 درصد نانو کیتوزان در بیشتر پارامترها‎ ‎با‎ ‎سایرغلظت ها‎ ‎اختلاف‎ ‎معنی دار‎ ‎داشته‎ ‎و‎ ‎ماندگاری‎ ‎محصول‎ ‎را‎ ‎به صورت‎ ‎معنی داری‎ ‎افزایش داده است. کاربرد‎ ‎توأم‎ ‎پوشش نانو‎ ‎کیتوزان‎ ‎و اسانس گیاهی تیمول‎ ‎در‎ ‎حفظ‎ ‎شاخص های‎ ‎فوق‎ ‎از‎ ‎کاربرد‎ ‎هرکدام‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎ها‎ ‎به‎ ‎تنهایی‎ ‎بهتر‎ ‎بود‎.‎ در مجموع‎ ‎برهمکنش غلظت 200 میلی گرم بر لیتر تیمول با 5/0 درصد نانو کیتوزان مؤثرترین‎ ‎تیمار‎ ‎در‎ ‎حفظ خصوصیات پس از برداشت میوه انجیر رقم سیاه طی عمر انبارمانی سرد بود.