احمدرضا عباسی فر

مرزه تابستانه (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله با شاخه های نازک به رنگ سبز تیره از خانواده نعناع است. این گیاه با گل های متعدد و برگ های نیزه ای شکل دارای غدد ترشحی محتوی اسانس می باشند (امید بیگی، 1388). مقدار اسانس در اندام های هوایی مرزه مختلف و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بین 5/0 تا 4 درصد متغیر است (Hadian et al., 2010). اسانس مرزه دارای ترکیب های متفاوتی است. از مهمترین اجزای تشکیل دهنده اسانس آن می توان به کارواکرول، تیمول، پارا سیمن، بتا کاریوفیلن، لینالول و ترکیب های ترپنوئیدی دیگر اشاره کرد (Sefidkon et al., 2004; Sefidkon and Jamzad, 2005). به علاوه، به دلیل وجود مواد معطر، این گیاه جهت مصارف غذایی، تهیه نوشیدنی ها، مصارف صنعتی و همچنین به واسطه خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی به میزان زیادی همواره مورد توجه قرار گرفته است (Sahin et al., 2003). سرشاخه های گلدار مرزه در طب سنتی با اثرات شناخته شده ضد نفخ، ضد دل درد، ضد کرم، مقوی معده، محرک و خلط آور به کار می رود (Hajhashemi et al., 2000). مرزه از گیاهان دارویی و با ارزشی است که در اغلب مناطق ایران به صورت زراعی و به عنوان سبزی کاشته می شود (میرحیدر، 1372).