این مقاله، گزارشی مقدماتی از ریختار و مضمون گزیده‌ای از شوقات‌ها و متل‌های استان مرکزی ارائه می‌کند تا زمینه را برای بررسی ریخت‌شناختی دقیق‌تر این قصه‌ها از منظر دیگر نحله‌ها آماده کند. قصه‌های عامیانۀ ایرانی را از منظرهای گوناگون بررسی کرده‌اند، اما قصه‌های عامیانۀ استان مرکزی تا کنون بررسی نشده است. استان مرکزی، قدمتی کهن دارد و آکنده از خرده‌فرهنگ‌های بومی رنگارنگ است که شایان عنایت نقادانه هستند. این مقاله پس از بررسی پیشینۀ اراک‌شناسی و مطالعات فرهنگی، گزارشی ریختاری از پنجاه قصۀ اراکی به دست می‌دهد که دو محقق گردآوری کرده‌اند. از این رو، در گام اول، این مقاله، این پنجاه قصه را در جدولی کلی قرار داده و برخی مولفه‌های اصلی آنها را فهرست کرده، و با شاخص- تیپ پیشنهادی آرنه-تامپسون تطبیق می‌دهد. به برخی نمونه‌ها از ادبیات جهانی نیز اشاره می‌کند. این مقاله، درآمدی بر تحلیل ریختاری و مضمونی قصه‌های عامیان، استان مرکزی است که در مجال‌های دیگر بررسی خواهند شد.
