عبداله متولی

جغرافیای تاریخی یک مطالعه بین رشته ای تاریخ و جغرافیا است که از اعتبار بالایی برای تحقیقات میدانی و زمین سنجی برخوردار است. در این روش مطالعه سیر جغرافیایی در میانه تحولات تاریخی از اهمیت توصیفی بالایی برخوردار است و هدف از تلفیق این دو زمینه ایجاد الگو و روشی سازگار با تحقیقات جدید برای بررسی سیر تحول یک منطقه جغرافیایی خاص در دوره تاریخی بنابراین، در این نوع پژوهش، تاریخ معاصر است و اهمیت آن به دلیل چارچوب عملی آن بسیار است»(پرگاری، بیطرفان، 1394: 209). بر اساس شواهد باستان شناسی و تحقیقات بر روی سنگ نوشته های تاریخی، سابقه سکونت انسان اولیه در دشت گلپایگان به حدود هفت هزار سال قبل می رسد، اما آغاز تمدن را باید همزمان با اواسط سلسله هخامنشیان دانست که این شهر به عنوان پادگان بزرگ تغییر کاربری داده شد و حتی گروهی بر این باورند که نام اصلی این شهر گردپادازگان بوده است.»(برهان قاطع،1361، ذیل گلپایگان). بر اساس متون تاریخی مانند نزهت القلوب نوشته حمد اسموتفی: گلپایگان 5225 سال پس از هبوط آدم توسط همای چهار آزاد، دختر بهمن کیانی (بهمن دراز دست) پوراشفندیار رویین تن که بر تخت نشسته ساخته شد و از ابتدا این شهر را به نام خود چهرازادگان یا گلبدگان نامیده اند