ساختار و تشکیلات نظامی حکومت افشاریه و زندیه، تداوم ساختار نظامی دوران صفویه بود اما این دو حکومت، پس از دورانی کوتاه و زودگذر که عمدتا به درگیری و تنش سپری گردید، جای خود را به ایل قاجار به فرماندهی آقامحمدخان قاجار دادند. پژوهش حاضر به دنبال بررسی این مساله است که ساختار و تشکیلات نظامی ایران در دوران افشاریه و زندیه چگونه بود؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نبوغ نظامی و جنگی نادرشاه افشار، روحیه نظامی‌گری سپاهیان بازمانده دوران صفویه را که در اثر شکست‌های پی‌درپی تضعیف شده بود احیا نمود و به او برای تثبیت قدرت و انجام اصلاحات در تشکیلات سپاه کمک بسزایی نمود به طوری که او توانست برای تسلط بر کشور، پنج منطقه اردویی در ایران و همچنین در خلیج فارس و جنوب و شمال کشور، نیروی دریایی را بوجود آورد. شم نظامی و اقتدار نادر در کنار ساختار نظامی که او به آن نظم و جان تازه‌ای بخشیده بود، باعث شد او کشورگشایی‌های گسترده دوران صفوی را زنده کند. بار دیگر به مرزهای کشور امنیت ببخشد. در عصر زندیه نسبت به افشاریه، تغییرات زیادی در سازمان نظامی دو نیروی زمینی و دریایی به‌وجود نیامد و هر اندازه دوره افشاریه، دوره اقتدار و کشور گشایی بود دوره کریم خان، دوره صلح و تثبیت قدرت بود. روی هم رفته، نظم و تداوم ساختار و تشکیلات سپاه در این دو دوره، در گرو نبوغ فرماندهان بزرگی چون نادرشاه و کریم خان بود. در این پژوهش ازروش توصیفی–تحلیلی ومطالعه کتابخانه ای بهره گرفته شده است.
