هدف پژوهش حاضر، نگاهی آسیب شناختی به تراجم نویسی اسلامی؛ با تمرکز بر بررسی موردی دو انگاری یک شخصیت است. دو انگاری یک شخصیت، یکی از آسیب های نوشته های رجالی و تراجم نگاری ها به شمار می آید که احتمالاً با نگرشی سهل انگارانه در برخی از نوشته های تراجم نویسان گنجانده شده است. در این میان ملا ابوطالب سلطان آبادی، یکی از چهره دینی عصر، از کسانی است که در کتاب «طبقات اعلام الشیعه» و «اعیان الشیعه» در زمره دو انگاری قرار گرفته است. تراجم نویسانی چون شیخ آقا بزرگ تهرانی و علامه محمد امین، شرح زندگی او را در تراجم خود آورده اند. ازاین روی، سوال اصلی پژوهش این است که آیا آقا بزرگ تهرانی و علامه محمد امین در بررسی و تدوین شرح حال ملا ابوطالب سلطان آبادی با دوانگاری شخصیت روبه رو شده اند؟ نتایج بررسی های انتقادی نشان داد که علامه محمد امین و آقا بزرگ تهرانی با اثرپذیری برخی از اطلاعات پیشینی و قراین غیر منطبق، در ذکر تحولات زندگی ملا طالب سلطان آبادی گرفتار دو انگاری شده و شرح احوال دو نفر را ذکر کرده اند، در حالی که در عینیت تاریخی یک شخصیت واقعی با چنین مشخصاتی وجود دارد.
