یکی از چالش های عمده کالبدی شهرهای امروزی ما عدم ارتباط ساکنین شهرها با فضاهای فرهنگی- مذهبی از جمله مساجد می باشد. بطوریکه در بیشتر شهرها مساجد محل برای تردد افراد مذهبی آن هم در ساعات برگزاری نماز شده و بخش عمده شهرنشینان با این فضاها بیگانه شده اند. این پدیده تاثیرات اجتماعی منفی از جمله بحران هویت و عدم همبستگی فرهنگی در جامعه را بوجود آورده است. اما در دوران اسلامی تا قبل از ورود جریان مدرنیته، شهرهای ایرانی عرصه ارتباط تنگاتنگ فضاهای مذهبی(مساجد) و فضاهای عمومی(بازار، حمام، آب انبار) بوده اند. یکی از این نمونه ها، شهر بروجرد بوده که طبق شواهد تاریخی طی قرون اولیه اسلامی به مقام شهریت رسیده است. بدین صورت که با محوریت مسجد جامع و بازار شکل یافته و توسط برج و بارو محصور شده است. با شکوفایی و توسعه بروجرد در قرون متاخر اسلامی، مراکز محله ای در این شهر با مرکزیت مساجد محله ای، بازاچه، حمام و آب انبار شکل یافته و احتیاجات روزمره ساکنان محلات خود را برطرف نموده اند. سوال اصلی این پژوهش، شکل گیری وکارکرد های فرهنگی-اجتماعی مساجد تاریخی بروجرد چه تاثیری بر این شهر داشته است؟ فرض بر آن است که این مساجد با قرارگیری در بافت بناهای عام المنفعه، علاوه بر نقش مذهبی، بر دیگر شئونات مردمان شهر تاثیرگذار بود ه اند. مطالعات انجام شده در این پژوهش نشان داد که مساجد تاریخی بروجرد علاوه بر نقش مذهبی، عملکرد ارتباطی، اجتماعی و فرهنگی- آموزشی نیز داشته اند. در واقع این مساجد مرکز جنب وجوش و عرصه حضور جامعه اسلامی بوده که سبب ایجاد حس مکان و تعلق خاطر و نیز نقش آفرین زندگی ساکنان بروجرد بوده اند.
