چکیده گروه های میسیونری با الگوهای مختلف تبلیغی از دیرباز حضور در جوامع شرقی را سرلوحه کار خود قرار دادند. فعالیت این گروه ها عرصه های مختلفی از کارهای خدماتی، فرهنگی و تبلیغاتی را در بر می گرفت. ایران نیز یکی از جوامع هدف این عناصر محسوب می شد. در سال های منتهی به پایان قرن سیزدهم بر تعداد و تنوع این گروه ها افزوده شد و هیأت های میسیونری آمریکایی نیز به تدریج وارد شرق و از جمله ایران شدند و از فعالان این عرصه محسوب می گشتند. گستره عملکرد آن ها در زمینه های متعددی تجلی داشت که یکی از شاخص ترین بخش های فعالیت این هیات ها عرصه های آموزشی جامعه بود. بر این اساس نوشتار حاضر با تکیه بر اسناد و منابع موجود در پی پاسخ به این پرسش می باشد که هدف عمده هیات میسیونری آمریکایی از ایجاد مدارس در ایران چه بود و در این راه با چه مشکلاتی مواجه بودند؟ نتایج تحقیق حاکی از این است که فرآیند فعالیت هیات آمریکایی مجموعه ای از امور خدماتی، اجرایی و آموزشی را مورد نظر داشت که ایجاد مدارس نیز بخشی از فعالیت کلان آن ها را در بر می گرفت. در عین این که در ورای این شیوه عامه پسند، تبلیغ الگوهای مورد نظر مذهبی نیز نهفته بود و جامعه در برابر آن واکنش خوشایند آنان را نداشت.
