عبدالرضا مقدسی

متیلن‌بلو در صنایع مختلف کاربرد وسیع دارد. به علت مقررات حفاظت محیط‌زیست، حذف این رنگ از پساب‌های حاصل از صنایع حائز اهمیت فراوان می‌باشد. این تحقیق با هدف کلی امکان‌سنجی استفاده از پلیمرهای سنتزی به عنوان جاذب در حذف رنگ متیلن‌بلو از محلول آبی انجام گردید. اهداف این تحقیق شامل تعیین ایزوترم جذب، تاثیر غلظت اولیه رنگ، دما و نوع جاذب در جذب رنگ متیلن‌بلو بود. در آزمایش انجام‌شده، جذب رنگ متیلن‌بلو در محلول آبی با استفاده از جاذب‌های پلیمری سنتز شده پلی-استایرن، میکروکپسول پلی‌استایرن‌کلینوپتیلولیت، کوپلیمر استایرن‌مالئیک‌انیدرید و میکروکپسول استایرن‌مالئیک-انیدرید با کلینوپتیلولیت به عنوان هسته، مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش 100 میلی‌لیتر از محلول آبی در غلظت‌های 15، 20، 50 و 100 میلی‌گرم بر لیتر و مقدار 03/0 گرم جاذب در دمای ثابت محیط ( 25 درجه سانتیگراد) در مدت زمان 24 ساعت با تکانه‌های ثابت قرار گرفت. به منظور بررسی اثر دما که به عنوان یکی از پارامترهای موثر در فرایند جذب است، آزمایش جذب رنگ برای جاذبی که دارای بیشترین ظرفیت جذب می-باشد، در دمای 35 و 45 درجه سانتیگراد، غلظت 75 میلی‌گرم بر لیتر و مدت زمان 24 ساعت نیز انجام شد. نتایج و داده‌های جذب تعادلی با ایزوترم‌های مختلف جذب شامل لانگمیر، فرندلیچ و تمکین مقایسه گردید. نتایج و داده‌های جذب تعادلی با ایزوترم لانگمیر همپوشانی و تطابق داشت بدین صورت که برای تمامی جاذب‌ها ضریب همبستگی بیش از 99 درصد بدست آمد. با مقایسه ماکزیمم ظرفیت جذب، نمایان شد که میکروکپسول استایرن-مالئیک‌انیدرید‌کلینوپتیلولیت بیشترین ظرفیت جذب را داشته است. میزان جذب در ایزوترم فرندلیچ که پارامتری ثابت است، برای تمامی جاذب‌ها بیشتر از یک بدست آمد که نشان از جذب فیزیکی می‌باشد. همچنین فاکتور جداسازی طبق ایزوترم لانگمیر برای تمامی جاذب‌ها کمتر از یک بدست آمد که بیانگر جذب مطلوب جاذب‌ها می‌باشد. آنالیزهای طیف مادون قرمز انتقال فوریه، پراکنش پرتو ایکس و میکروسکوپ الکترون روبشی جهت بررسی ساختار شیمیایی، گروه‌های عاملی و همچنین بررسی خواص سطحی جاذب‌های پلیمری انجام گرفت. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت وجود ماده کلینوپتیلولیت در هسته میکروکپسول اثر کمی در فرایند جذب دارد که به معنای جذب سطحی می‌باشد. کلمات کلیدی: میکروکپسول، جذب فیزیکی، کوپلیمر، جذب سطحی