مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی رفتار ژن PDYN در معتادین به هروئین و شیشه در مرکز نگهداری و درمانی استان مرکزی
نوع پژوهش	پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها	هروئین، پلی‌مورفیسم، SNPs، PDYN gene
چکیده	مقدمه: اعتیاد نوعی اختلال روان‌پزشکی است که همراه با رفتارهای ناسازگارانه و مخرب، استفاده مداوم، اجباری و کنترل نشده از یک دارو یا یک فعالیت است. تحقیقات بیشتر و داده‌های دقیق‌تر نشان می‌دهند عواقب زیان‌بار مصرف مواد مخدر بر سلامت، شدیدتر و گسترده‌تر از آن چیزی است که پیش‌تر گمان می‌شد. بر اساس آخرین گزارش جهانی مواد مخدر که توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد معرفی شد، حدود ۳۵ میلیون نفر در سر‌تا‌‌‌سر جهان، از اختلالات مصرف مواد مخدر رنج می‌برند و نیازمند خدمات درمانی هستند درحالی‌که تنها یک نفر از هر هفت نفر با اختلالات مصرف مواد، هرسال به درمان دسترسی دارد. اعتیاد یک بیماری پیچیده است که در اثر عوامل ژنتیکی، محیطی، توسعه و اجتماعی به وجود می‌آید. ازآنجاکه اعتیاد نوعی اختلال ناهمگن و پیچیده است و الگوی مندلی مشخصی ندارد، شناسایی ژن‌های خاص، بسیار چالش‌برانگیز بوده است. اعتیاد به مواد مخدر به‌عنوان یک بیماری مزمن، با جستجوی اجباری مواد مخدر، سوءمصرف مواد، وابستگی جسمی و تحمل توصیف می‌شود. مطالعات دوقلوها نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی مسئول تقریباً ۳۰ تا ۶۰ درصد از واریانس کلی در خطر ابتلا به اعتیاد به مواد مخدر هستند. مکانیسم‌های مولکولی که الگوهای بیان نوروپپتید را تعریف می‌کنند برای شکل‌گیری و بازنگری مدارهای عصبی ضروری هستند. ژن پرودینورفین (prodynorphin) پپتیدهای افیونی دینورفین را تولید می‌کند که واسطه افسردگی و وابستگی به مواد هستند. ژن PDYN که با نام‌های ADCA; PENKB; SCA23 نیز شناخته می‌شود، در بازوی کوتاه کروموزوم ۲۰ (20p13) واقع شده است. PDYN در برخی صفات پیچیده از جمله سوءمصرف مواد نقش اساسی دارد.‌DYN‌‌‌ها که محصولات پس از ترجمه ژن PDYN هستند، به گیرنده‌های شبه مخدر و با میل ترکیبی زیادی به گیرنده کاپا‌‌‌-افیونی (KOR) متصل می‌شوند. پرودینورفین (PDYN) یک پروتئین پیش ساز پپتیدی افیونی است که منجر به تولید نئواندورفین آلفا و بتا، دینورفین A و پپتیدهای مرتبط با دینورفین B می‌شود. نشان‌داده‌شده که محصولات ژن‌های PDYN قادر به مهار انتقال عصبی از طریق گیرنده‌های افیونی کاپا هستند و در تنظیم خلقی، پاسخ به استرس و عملکردهای حرکتی نقش دارند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین دو پلی‌مورفیسم rs2235749 و rs910080 در ژن PDYN و استعداد ابتلا به اعتیاد است. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر اثرات چندشکلی‌های rs910080 و rs2235749 ژن PDYN و استعداد ابتلای افراد به اعتیاد در یک جمعیت مبتنی بر مطالعه موردی - شاهدی شامل ۸۰ فرد باسابقه مصرف هروئین و یا مت‌آمفتامین و ۸۰ فرد با عدم سابقه مصرف از مردان ساکن استان مرکزی و با تکنیک PCR-RFLP مورد ارزیابی قرار گرفت و نمونه‌ها از طریق الکتروفورز ژل آگارز تعیین ژنوتایپ شدند. درنهایت از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ جهت بررسی‌های آماری استفاده و نتایج نهایی مشخص شد. نتایج: از نظر آماری اختلاف معنی‌داری بین دو گروه معتاد و کنترل برای سه ژنوتیپ جایگاه rs910080 (P=0.000) مشاهده شد. ژنوتیپ‌ CT و مجموع ژنوتیپ‌های CC و TT ارتباط معنی‌داری با خطر استعداد ابتلا به اعتیاد از خود نشان دادند. درحالی‌که ژنوتیپ CC یک نقش حفاظتی از خود در مقابل استعداد ابتلا به اعتیاد نشان داد. در مقابل از نظر آماری اختلاف معنی‌داری بین دو گروه معتاد و کنترل برای سه ژنوتیپ جایگاه (P=0.603) rs2235749 مشاهده نشد که این امر با برخی از مطالعات محققین مطابقت دارد. بحث: پلی‌مورفیسم rs910080 ژن PDYN می‌تواند به‌عنوان مارکر در مطالعات پیش‌گویی بالینی در ارتباط با خطر استعداد ابتلا به اعتیاد، مورداستفاده قرار گیرد.
پژوهشگران	احمد همتا (استاد راهنما)، راحله بیاتیان (دانشجو)