|
چکیده
|
هنر فلزکاری، یکی از مهم ترین و برجسته ترین دستاوردهای هنری در قرون میان اسلامی و هم زمان با درخشش مکتب فلزکاری خراسان در عصر سلجوقی و پس از آن مکتب فلزکاری موصل در قرن هفتم و در عصر ایلخانیان است. موصل ب هعنوان بخشی از میا نرودان )جزیره( در شمال عراق، یکی از مهم ترین مکاتب فلزکاری غرب ایران و متأثر از فلزکاری خراسان و تأثیرگذار بر مکاتب فلزکاری شام و مصر، در زمان بدرالدین لؤلؤ حاکم در این شهر است. آثار فلزی موصل از منظر فنی و شیوه های ساخت، تزئین و انتخاب موضوعاتِ منحصر به فرد و متنوع، از شهرت قابل توجهی در حوزۀ هنرهای اسلامی به شمار م یرود. هدف این پژوهش، معرفی، بررسی و تحلیل فرمی و محتوایی دو اثر از مکتب فلزکاری موصل با عنوان تشت احمد زکی النقاش موصلی و گلدان علی بن حمود موصلی، از منظر ف نشناختی و زیباشناختی است. پرسش اصلی و مطروح نیز این است که ابعاد فنی )فنون و شیوه های ساخت و تزئین( و زیبای یشناختی )طرح و نقش( در دو اثر یادشده کدام است؟ خلاصۀ یافته های تحقیق: فنون بهک‌اررفته در دو اثر بررسی شده در این پژوهش، ترصعک‌‌اری با نقره و مس بوده و مضامین تزئینی همچون محتوای سایر آثار مکتب فلزکاری موصل، از نوع شکار، موسیقی )نوازندگی و آواز(، کشتی گیری، کشاورزی )شخ مزدن(، جنگ و انواع تزئینات هندسی و حیوانی همچون حضور حیواناتی نظیر خرس، سگ و پرندگانی همچون مرغابی و باز شکاری در آن ها بهک‌‌ار رفته است. بر روی آثار فلزی ساخته شده در این مکتب، اغلب صحن ههایی تکراری و بیشتر الگو گرفته از هنر ایرانی با اندکی تغ ییرات در شکل، محتوا و بیان و با تکن کی ترصعک‌‌اری با نقره و مس، کندهک‌‌اری شده و نقش بسته است. تحقیق پیشِ رو از منظر هدف، بنیادین و از منظر روش تحقیق، از نوع توصیفی-تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و جس توجو در موز هها است.
|