|
عنوان
|
نظریۀ «نوشتار زنانۀ» اِلِن سیکسو، از توهم تا واقعیت: آسیب شناسی دریافت نوشتار زنانه در برخی پژوهش های نظریِ فارسی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
نوشتار زنانه، فمینیسمِ پساساختارنگر، جنس، جنسیت، مادربودن
|
|
چکیده
|
با اوج گرفتن جنبش های فمینیستی در نیمۀ دوم سدۀ بیستم، بسیاری از نظریه پردازان ادبیات به بررسی امکان و چگونگی زنانه نویسی پرداختند. یکی از آنان اِلِن سیکسو، متفکر فرانسوی، است که با طرح کردن نظریۀ «نوشتار زنانه» در جستار کلاسیک «خندۀ مدوسا» بحث های فراوانی در محافل فرهنگی غربی برانگیخت. در ایران نیز، پژوهش گران بسیاری به موضوع نوشتار زنانه پرداخته و آن را از منظر ادبی و اخلاقی-اجتماعی واکاویده اند. با این حال، به دلایلی، از جمله نبود ترجمۀ کاملی از مقالۀ «خندۀ مدوسا»، در پژوهش های فارسی گاه خوانش هایی مغالطه آمیز، ایدئولوژیک، و نادقیق از نظریۀ سیکسو عرضه شده اند. هدف جستار حاضر بررسی نقادانۀ یکی از پژوهش های فارسیِ پرخواننده در این زمینه، آسیب شناسیِ کلیشه های مطرح شده دربارۀ نظریۀ نوشتار زنانه در آن گونه پژوهش ها، و ابهام زدایی از این نظریه در چارچوب فمینیسمِ پساساختارنگر و با استناد به جستار خود سیکسو است. پرسش پژوهش حاضر این است که نظریۀ نوشتار زنانه در پژوهش های نظریِ فارسی چگونه دریافت شده و آن دریافت ها تا چه اندازه دقیق و مستند بوده اند. برای پاسخ دادن به این پرسش، ابتدا درون مایه های اصلی جستار «خندۀ مدوسا» به اختصار شرح داده می شوند؛ سپس، پژوهش های نظری فارسی با توجه به درون مایه های برشمرده بررسی و نقد می شوند. پژوهندگان حاضر با این بررسی نشان می دهند که، بر خلاف تصورهای رایج در بعضی پژوهش های فارسی، نوشتار زنانه نه منحصر به آثار نویسندگان مؤنث است و نه اساساً نافی ارزش های اخلاقی و نهادهای اجتماعی مانند ازدواج، باردارشدن، و مادربودن.
|
|
پژوهشگران
|
فرشید نوروزی روشناوند (نفر اول)، محمد غفاری (نفر دوم)
|