مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تنوع شیمیایی اسانس جمعیت های طبیعی آویشن شیرازی Zataria multiflora Boiss در استان هرمزگان
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها	آویشن شیرازی، اسانس، تیمول، رویشگاه طبیعی، کارواکرول.
چکیده	آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora Boiss. متعلق به تیره نعناع بوده و از نظر پراکنش جغرافیایی بومی کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان میباشد. در این پژوهش، سرشاخههای گلدار شش رویشگاه طبیعی در استان هرمزگان شامل رودخانه، لاورشیخ، فاریاب، تنگ زاغ، بشاگرد و بندر خمیر جمعآوری گردید. پس از تایید صحت گونه، نمونهها در سایه و دمای محیط خشک و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر انجام شد. سنجش اجزای شیمیایی اسانس به روش های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی شناسایی گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس به ترتیب مربوط به اکوتیپ رودخانه و اکوتیپ بندر خمیر بود بر این اساس 23 ترکیب که نماینده 5/93-3/99 درصد از کل ترکیبات بود، شناسایی گردید. از میان این ترکیبات، تیمول، لینالول، کارواکرول و پاراسیمن ترکیبات اصلی این اکوتیپها بودند. مونوترپنهای اکسیژن گروه اصلی سازنده ترکیبات در تمام نمونه ها، به جز فاریاب، را شامل می شد. تجزیه خوشه ای ترکیبات شیمیایی رویشگاه های مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. گروه اول که توسط مقدار بالای کارواکرول مشخص شد شامل اکوتیپ های بندر خمیر و بشاگرد، گروه دوم که حاوی مقدار بالای تیمول بود، شامل سه اکوتیپ تنگ زاغ، فاریاب و رودخانه و اکوتیپ لاورشیخ که گروه سوم را تشکیل میداد توسط مقدار بالای لینالول مشخص شد. نتایج نشان داد جمعیت های آویشن شیرازی در رویشگاه های استان هرمزگان از اسانس و تنوع فیتوشیمیایی بالایی برخوردار بوده و در برنامه های اصلاحی میتواند مورد استفاده قرار گیرند.
پژوهشگران	مهدی بیکدلو (نفر سوم)، علیرضا یاوری (نفر دوم)، سولماز معماری (نفر اول)