|
چکیده
|
مکتب فلزکاری مصر و به طور مشخص قاهره، یکی از قطب های تولید آثار فلزی در جهان اسلام به ویژه در دوران مملوکی ها است که توانست در فضای آرام جامعه آن روزگار، آثار کیفی و کمی برجسته ای هم به لحاظ کاربرد و هم بُعد زیباشناختی تولید و عرضه کند. شباهت آثار فلزی مصری با آثار تولید شده در مکتب فلزکاری موصل، نشان از ارتباط نزدیک و تنگاتنگ دو مکتب و به ویژه تأثیرپذیری و الگوبرداری هنرمندان مصری در فرایند ساخت، شکل دهی، تزئین و موضوعات تزئین، از آثار موصلی است. آثار فلزکاری مصر ضمن حفظ هویت خاص خود، متأثر از مکتب فلزکاری موصل و شیوه های ساخت و تزئینِ آن است. پرسش مرتبط با پژوهش حاضر، این است که ابعاد فن شناختی(مواد و شیوه های ساخت و تزئین) و هم چنین ابعاد زیبایی شناختی(انواع تزئینات و محتوای تزئین) در آثار فلزی مصری کدام است؟ یافته های تحقیق به طورکلی چنین است : شیوه تولید(بُعد فن شناختی) و تزئین(بُعد زیباشناختی)در مکتب فلزکاری مصر برگرفته از مکتب فلزکاری موصل است. آثار فلزی مصری به شیوه قالب گیری و ریخته گری به عنوان یکی از عمده ترین و مهم ترین روش های ساخت آثار فلزی، تولید شده-اند. هم چنین با استفاده از شیوه ترصیع کاری یا خاتم کاری و یا فلزکوبی(قراردادن فلز نقره و طلا در زمینه مس یا مفرغ)، تزئین و آراسته شده اند و انواع تزئینات انسانی(اسب سواران و شکارچیان)، جانوری(حیوانات و پرندگان)، گیاهی(انواع گل و بوته های انتزاعی)، هندسی(انواع شکل ها) و خط نگاره ها(انواع کتیبه های نوشتاری) بر بدنه آثار قاهره کنده کاری شده است. هم-چنین بیش ترین تزئینات شامل خط نگاره ها و عناصر نوشتاری و در بُعد موضوعات تزئین شکار و رقص از مهم ترین و برجسته-ترین موضوعات و مضامین به کار رفته در آثار فلزی قاهره به کار رفته است. در این مقاله هشت اثر ساخت مکتب فلزکاری مصر از منظر فن شناختی و زیباشناخی مورد مطالعه، بررسی، تحلیل و معرفی قرار می گیرد. این آثار در موزه های ویکتوریا و آلبرت، مجموعه نوحدالسعید و موزه هنرهای اسلامی قاهره نگهداری می شوند. تحقیق حاضر از نوع بنیادین و روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و جستجو در موزه هاست.
|