چکیده بیان مسئله: هر یک از فرش های مناطق مختلف ایران می توانند در پس نقوش خود حامل پیام، مفهوم و یا نمادی باشند که کشف آن بر فهم اصالت و اثبات ارزش های تاریخی، فرهنگی و آئینی نقوش فرش ایران تاکید خواهد کرد. فرش های استان مرکزی از جمله فرش های مشهور ایران می باشند و یکی از فرش های اصیل این استان، فرش"ترنج خورشیدی فراهان" است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش: هدف اصلی در این پژوهش علاوه بر معرفی فرش ترنج خورشیدی فراهان، واکاوی نمادهای خورشیدی در این قالی و کشف ارتباط مفهومی و نسبت ویژه آن با تقدس خورشید است. روش پژوهش: در جستجوی این ارتباط در این پژوهش که از نوع کیفی و توصیفی - تحلیلی است، با گذری بر پیشینه فرهنگی- تاریخی زادگاه این فرش یعنی کهن دیار فراهان، به شناخت جایگاه خورشید در آئین و فرهنگ گذشته این سرزمین پرداخته می شود. سپس نمونه هایی که به روش هدفمند معیاری از اسناد کتابخانه ای و اینترنتی گردآوری شده-اند برمبنای ساختار و عناصر شاخص بصری، در سه گروه: اصلی، گلدان دار و واگیره ای تقسیم شده است. نتیجه گیری: در جستجوی نگاره های خورشیدی در این سه گروه، به عناصری چون گلدرخت سه شاخه، خورشید خانم، نیلوفر آبی، گل خورشیدی هندسی و ... دست یافته می شود که در چهار بخش نمودهای انسانی، جانوری، گیاهی و تجریدی جای می گیرند. در نهایت به اعتبار تعدد و تنوع کاربست نگاره های خورشیدی در انواع این قالی و ارتباط مفهومی آن ها با خورشید، نقوش این قالی می تواند حکایت از تقدس خورشید در گذشته این سرزمین همانند دیگر مناطق ایران و تجلی آن بر فرش ترنج خورشیدی فراهان داشته باشد.
